Komunikat prasowy nr 100

z dnia 25 marca 2024 r.

z posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego
w dniach 18-19 marca 2024 r.

Tematy główne:

I. Komisja w dniu 18.03.2024r.:

Pkt. 4 agendy – Prezentacja badania pt. „Zależność systemu żywnościowego UE od nakładów i ich źródeł” zorganizowana przez Departament Tematyczny B

Pkt. 5 agendy – COM(2023)0661 – Zmiana rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 wodniesieniu do wieloletnich programów kontroli występowania, powiadomień dotyczących występowania regulowanych agrofagów niekwarantannowych,tymczasowych odstępstw od zakazów przywozu i wymogów szczególnych dotyczących przywozu oraz ustanowienia procedur ich przyznawania, tymczasowych wymogów dotyczących przywozu roślin, produktów roślinnych i innych przedmiotów wysokiego ryzyka, ustanowienia procedur sporządzania wykazu roślin wysokiego ryzyka, treści świadectw fitosanitarnych, stosowania paszportów roślin oraz w odniesieniu do niektórych wymogów sprawozdawczych w odniesieniu do obszarów wyznaczonych i kontroli występowania agrofagów

Pkt. 6 agendy – COM(2023)0769 – Dobrostan psów i kotów oraz ich identyfikowalność

Pkt. 7 agendy – Wymiana poglądów z Komisją na temat unijnego kodeksu postępowania w zakresie odpowiedzialnego prowadzenia działalności spożywczej i praktyk handlowych

Pkt. 8 agendy – Wymiana poglądów z Komisją na temat ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI (UE) …/… zmieniającego załączniki II i III dorozporządzenia (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów szczególnych dotyczących higieny w przypadku rzeźnipolowych

II. Komisja w dniu 19.03.2024r.:

Pkt. 9 agendy – głosowanie – COM(2023)0415 – Produkcjai wprowadzanie do obrotu leśnego materiału rozmnożeniowego, zmiana rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 i 2017/625 oraz uchylenie dyrektywy Rady 1999/105/WE (rozporządzenie w sprawie leśnego materiału rozmnożeniowego)

Pkt. 10 agendy – głosowanie – COM(2023)0414 – Produkcja i wprowadzanie roślinnego materiału rozmnożeniowego do obrotu w Unii, zmiana rozporządzeń (UE) 2016/2031, 2017/625 i 2018/848 ParlamentuEuropejskiego i Rady oraz uchylenie dyrektyw Rady 66/401/EWG, 66/402/EWG, 68/193/EWG, 2002/53/WE, 2002/54/WE, 2002/55/WE, 2002/56/WE, 2002/57/WE,2008/72/WE i 2008/90/WE (rozporządzenie w sprawie roślinnego materiału rozmnożeniowego)

Pkt. 11 agendy – głosowanie – COM(2023)0783 – Ponowneprzydzielenie zadań naukowych i technicznych oraz poprawa współpracy między agencjami Unii w dziedzinie chemikaliów

Pkt. 12 agendy – głosowanie – COM(2023)0661 – Zmianarozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 w odniesieniu do wieloletnich programów kontroli występowania, powiadomień dotyczących występowania regulowanych agrofagówniekwarantannowych, tymczasowych odstępstw od zakazów przywozu i wymogów szczególnych dotyczących przywozu oraz ustanowienia procedur ich przyznawania,tymczasowych wymogów dotyczących przywozu roślin, produktów roślinnych i innych przedmiotów wysokiego ryzyka, ustanowienia procedur sporządzania wykazu roślin wysokiego ryzyka, treści świadectw fitosanitarnych, stosowania paszportów roślin oraz w odniesieniu do niektórych wymogów sprawozdawczych w odniesieniu do obszarów wyznaczonych i kontroli występowania agrofagów

Pkt. 13 agendy – głosowanie – Rozporządzenie delegowane Komisji zmieniające rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/126 uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 w odniesieniu do przepisów dotyczących współczynnika dotyczącego normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (GAEC)1

Pkt. 14 agendy – Wymiana poglądów z komisarzem Januszem Wojciechowskim na temat niedawnego pakietu uproszczeń dla rolników

Pkt. 15 agendy – Wymiana poglądów z Komisją na temat wdrażania przepisów dotyczących wylesiania i zrównoważonej gospodarki leśnej

Pkt. 16 – Wymiana poglądów z Komisją na temat kontroli jakości systemu monitorowania obszarów i geoprzestrzennego wniosku o przyznanie pomocy

Pkt. 17 – COM(2022)0672 – Ustanowienie unijnych ram certyfikacji usuwania dwutlenku węgla

Pkt. 19 – COM(2023)0770 – Ochrona zwierząt podczas transportu i związane z tym działania– Wspólne posiedzenie komisji Transportu i Rolnictwa

Pkt. 20 – Wymiana poglądów z Trybunałem Obrachunkowym na temat sprawozdania specjalnego nr 23/2023 pt. „Restrukturyzacja i zakładanie winnic w UE –niejasny wpływ działań unijnych na konkurencyjność i ograniczone ambicje w zakresie ochrony środowiska”

Pkt. 21 – Wymiana poglądów z komisarzem WopkemHoekstrą na temat wkładu sektora rolnego w realizację unijnych celów klimatycznych

I. Podczas posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego w dniu 18.03.2024r. poruszono następujące punkty agendy:

Pkt. 4 agendy – Prezentacja badania pt. „Zależność systemu żywnościowego UE od nakładów i ich źródeł” zorganizowana przez Departament Tematyczny B

W swoim sprawozdaniu z własnej inicjatywy z 2022 r. pt. „Zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego i długoterminowej odporności rolnictwa UE” Parlament Europejski podkreślił, że Unia Europejska musi zwiększyć bezpieczeństwo żywnościowe i odporność swojego sektora rolnego i całego łańcucha dostaw poprzez zmniejszenie zależności od przywozu z państw trzecich i dywersyfikację dostaw produktów importowanych o krytycznym znaczeniu, takich jak nawozy, pasza dla zwierząt i surowce. W związku z tym komisja AGRI nakazała Departamentowi Tematycznemu ds. Polityki Strukturalnej i Polityki Spójności przeprowadzenie badania pt. „Zależność systemu żywnościowego UE od nakładów i ich źródeł”.

W badaniu zidentyfikowano szereg słabych punktów systemu żywnościowego UE dotyczących wkładu. Należą do nich:

W badaniu podkreślono, że istnieje szereg dostępnych narzędzi służących rozwiązaniu problemu niestabilności na rynkach importowanych środków produkcji i dywersyfikacji źródeł nakładów, w tym partnerstw handlowych i strategicznych, odnowionego programu rozszerzenia oraz możliwości oferowanych przez zdolności produkcyjne Ukrainy w fazie przejściowej, strategicznego gromadzenia zapasów i instrumentów finansowych (instrumentów pochodnych) oraz umów długoterminowych. Dostępne warianty zwiększenia krajowej produkcji kluczowych nakładów obejmują badania naukowe, rozwój technologiczny i innowacje w rolnictwie UE, aby osiągnąć bardziej efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych, surowców i środków produkcji rolnej, poprawić wydajność upraw bez stosowania technik energochłonnych oraz w pełni wykorzystać potencjał, jaki oferują procesy produkcji opartej na biotechnologii, w pełni o obiegu zamkniętym.

Zmiany w wzorcach konsumpcji mogłyby również zmniejszyć zależność od wkładu unijnego sektora spożywczego, w szczególności poprzez zmniejszenie ilości produktów pochodzenia zwierzęcego w diecie ludzi w celu ograniczenia przywozu pasz z państw trzecich, a także preferencje konsumentów w odniesieniu do produktów wytwarzanych w sposób bardziej zrównoważony.

Niektóre konkretne zalecenia mające na celu poprawę zdolności systemu żywnościowego UE do radzenia sobie ze zmianami strukturalnymi i zwiększoną zależnością od nakładów obejmują:

Pełen raport z badania znajduje się w załączniku 1.

Pkt. 5 agendy – COM(2023)0661 – Zmiana rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 wodniesieniu do wieloletnich programów kontroli występowania, powiadomień dotyczących występowania regulowanych agrofagów niekwarantannowych,tymczasowych odstępstw od zakazów przywozu i wymogów szczególnych dotyczących przywozu oraz ustanowienia procedur ich przyznawania, tymczasowych wymogów dotyczących przywozu roślin, produktów roślinnych i innych przedmiotów wysokiego ryzyka, ustanowienia procedur sporządzania wykazu roślin wysokiego ryzyka, treści świadectw fitosanitarnych, stosowania paszportów roślin oraz w odniesieniu do niektórych wymogów sprawozdawczych w odniesieniu do obszarów wyznaczonych i kontroli występowania agrofagów

Przepisy dotyczące środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin lub produktów roślinnych są ustanowione na szczeblu Unii od lat 70. XX wieku. Przepisy te mają zasadnicze znaczenie dla ochrony rolnictwa, krajobrazu i środowiska w Unii. Pierwsza ocena i pierwszy przegląd unijnej polityki fitosanitarnej odbyły się w latach 2008–2016 i doprowadziły do przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 („rozporządzenie”), którym uchylono i zastąpiono dyrektywę Rady 2000/29/WE. Rozporządzenie stanowi obecnie podstawowe ramy prawne unijnej polityki w zakresie zdrowia roślin.

Zgodnie z art. 50 i art. 79 ust. 6 rozporządzenia do końca 2021 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdania na temat egzekwowania i skuteczności środków przywozowych oraz sprawozdanie przedstawiające doświadczenia zgromadzone przez podmioty dzięki objęciu paszportem roślin wszystkich roślin przeznaczonych do sadzenia (zwane dalej „sprawozdaniami przedłożonymi zgodnie z art. 50 i art. 79 ust. 6”). Komisja przedłożyła te sprawozdania w dniu 10 grudnia 2021 r.

W sprawozdaniu dotyczącym środków przywozowych stwierdzono, że można uznać, iż te środki przywozowe oraz włączenie kontroli zdrowia roślin do zakresu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 przyczyniły się do osiągnięcia celów w zakresie zwiększenia ochrony fitosanitarnej Unii oraz intensyfikacji aktywnych działań przeciwko agrofagom zgodnie z przepisami Międzynarodowej konwencji ochrony roślin (IPPC) dzięki przejrzystym podejściom opartym na analizie ryzyka.

W sprawozdaniu dotyczącym objęcia systemem paszportu roślin wszystkich roślin przeznaczonych do sadzenia stwierdzono, że rozszerzenie tego systemu stanowiło krok w kierunku osiągnięcia celów rozporządzenia. Mówiąc ściślej, przyczyniło się ono do zwiększenia skuteczności ochrony przed agrofagami kwarantannowymi, poprawy gotowości do identyfikacji nowych agrofagów będących przedmiotem zainteresowania Unii, podniesienia wiedzy i świadomości na temat znaczenia zdrowia roślin wśród odpowiednich zainteresowanych stron oraz zwiększenia możliwości wykrywania agrofagów.

W sprawozdaniach wskazano obszary wymagające przeprowadzenia dalszych dyskusji w celu zapewnienia większej skuteczności i usprawnienia wdrażania w praktyce przepisów dotyczących zdrowia roślin, a także kontroli urzędowych. Dyskusje te odbyły się w 2022 r. i wzięli w nich udział główni inspektorzy ds. zdrowia roślin państw członkowskich, a także stowarzyszenia unijne zajmujące się zdrowiem roślin. Doprowadziły one do wniosku, że konieczne są pewne usprawnienia systemu, których wprowadzenie jest możliwe jedynie w drodze zmiany rozporządzenia. Usprawnienia te dotyczą potrzeby (i) deklaracji dotyczących świadectwa fitosanitarnego dla regulowanych agrofagówniekwarantannowych (RAN), (ii) zgłaszania niezgodności z przepisami w zakresie RAN w elektronicznym systemie powiadamiania (system zarządzania informacjami do celów kontroli urzędowych – IMSOC), (iii) przepisów proceduralnych odnoszących się do składania przez państwa trzecie wniosków o tymczasowe odstępstwa od zakazów przywozu i rozpatrywania tych wniosków, (iv) procedur identyfikacji i umieszczania w wykazie roślin wysokiego ryzyka oraz (v) racjonalizacji obowiązku umieszczenia paszportu roślin na niektórych roślinach.

Dalsze usprawnienia określono na podstawie elementów wynikających z doświadczenia zgromadzonego przez Komisję w ciągu pierwszych pięciu lat stosowania rozporządzenia w odniesieniu do (i) środków przeciwko agrofagom kwalifikującym się jako agrofagi kwarantannowe, ale jeszcze nie w pełni ocenionym, (ii) potrzeby przyjęcia samodzielnych aktów w celu wprowadzenia tymczasowych odstępstw od zakazów przywozu oraz wymogów szczególnych dotyczących przywozu, (iii) potrzeby ustanowienia tymczasowych wymogów przywozowych w odniesieniu do wprowadzania do Unii roślin, produktów roślinnych lub innych przedmiotów, które zostały usunięte z wykazu roślin wysokiego ryzyka, ale w odniesieniu do których zagrożenie fitosanitarne nie zostało w pełni ocenione, (iv) określenia wymogów dotyczących równoważności państw trzecich oraz (v) alternatywnych poświadczeń urzędowych.

Ponadto uznano, że niektóre elementy sprawozdawczości są objęte zakresem zobowiązania Komisji do racjonalizacji obowiązków sprawozdawczych państw członkowskich i podmiotów profesjonalnych na podstawie jej komunikatu pt. „Długoterminowa konkurencyjność UE: perspektywa na przyszłość po 2030 r.”.

Rozmowy trójstronne zakończyły się 5 marca. Osiągnięto porozumienie w sprawie 18-miesięcznego okresu przejściowego, aby zapewnić odpowiedni czas na wdrożenie nowych przepisów technicznych. ECR w pełni zgadza się, że potrzebne jest wystarczająco dużo czasu na odpowiednie wdrożenie. Osiągnięto również porozumienie w sprawie szeregu uprawnień delegowanych i wykonawczych. Również czeski wniosek o wprowadzenie systemu elektronicznego wraz z certyfikatami papierowymi został odpowiednio rozpatrzony w uzgodnionym tekście.

Pkt. 6 agendy – COM(2023)0769 – Dobrostan psów i kotów oraz ich identyfikowalność

Obecnie w Unii Europejskiej żyje ponad 72 miliony psów i ponad 83 miliony kotów.  Temat psów i kotów nie jest jeszcze regulowany na poziomie UE jako taki. Istnieją częściowe/pośrednie przepisy dotyczące tego tematu. Celem tego rozporządzenia jest przeciwdziałanie nielegalnemu handlowi psami i kotami, często pochodzącym z państw trzecich, oraz warunkom, w jakich utrzymywane są niektóre psy i koty.

Niniejszy wniosek służy rozwiązaniu tych kwestii, dlatego też umieszczono w nim propozycje wspólnych ram o następujących celach:

Chociaż istnieją obszary, w których UE może również poprawić dobrostan psów i kotów oraz wzmocnić nielegalny handel, należy zauważyć, że nie można osiągnąć wprowadzenia szerokiego obowiązku mikroczipowania(niektóre wrażliwe zwierzęta mają z tego powodu problemy zdrowotne). Głównym problemem są tu tak zwane „fermy szczeniąt”, czyli zakłady hodowlane często charakteryzują się brakiem opieki nad zwierzętami, a często także uchylaniem się od opodatkowania. Celem tych zakładów jest osiągnięcie najwyższych możliwych zarobków przy najniższych możliwych kosztach (często zwierzęta nie są odpowiednio lub wystarczająco karmione). Samice psów/kotów stanowią zwykłe źródło dochodu. Ze względu na brak kontroli, osobniki blisko spokrewnione lub chore są często krzyżowane, w wyniku czego szczenięta są również chore lub mają wady wrodzone. Dealerzy ukrywają tę okoliczność fałszywymi wymówkami i rekompensują dolegliwości w niskiej cenie. Jednak koszty opieki weterynaryjnej lub przedwczesnej śmierci danego zwierzęcia będą następnie wielokrotnie przekraczać te koszty.

Istnienie „ferm szczeniąt” musi być lepiej regulowane i kontrolowane, aby zwierzęta nie cierpiały. Innymi słowy, obowiązek mikroczipowania wszystkich psów i kotów (a tym samym obejmujący ich zdrowie i dobre samopoczucie) nie uratuje psów i kotów źle traktowanych, źle karmionych i karmionych oraz utrzymywanych w złych warunkach w podstępnych zakładach. Obszar ten musi być lepiej regulowany, a nie obciążać uczciwego właściciela psa lub kota.

Pkt. 7 agendy – Wymiana poglądów z Komisją na temat unijnego kodeksu postępowania w zakresie odpowiedzialnego prowadzenia działalności spożywczej i praktyk handlowych

Unijny kodeks postępowania w zakresie odpowiedzialnego biznesu spożywczego i praktyk marketingowych określa działania, które podmioty w przemyśle spożywczym mogą dobrowolnie zobowiązać się do poprawy i informowania o swoich wynikach w zakresie zrównoważonego rozwoju. Kodeks obejmuje siedem ambitnych celów, z których każdy zawiera konkretne cele oraz orientacyjne i wymierne działania. Badanie to, zlecone przez Komisję Europejską Ipsos w połowie 2022 r., miało na celu dokonanie przeglądu i zmapowanie zobowiązań podjętych w ramach kodeksu, określenie stopnia, w jakim są one zgodne z celami oraz wypracowanie szczegółowego zrozumienia różnych sygnatariuszy i ich cech. W badaniu zmapowano 136 sygnatariuszy kodeksu pod względem ich rodzaju, wielkości, sektorów i zakresu geograficznego. Nakreślono również wszystkie 524 zobowiązania podjęte przez przedsiębiorstwa-sygnatariuszy pod kątem celów kodeksu, szeregu kategorii tematycznych oraz zakresu, w jakim określiły one konkretne cele i cele. Ponadto Komisja dokonała przeglądu sprawozdań, które sygnatariusze mają obowiązek przedkładać co roku, aby zbadać, czy i w jaki sposób składają sprawozdania z postępów poczynionych w związku z ustalonymi zobowiązaniami. Na tej podstawie w badaniu zawarto zasadniczo pozytywne wnioski dotyczące poziomu i znaczenia działań w ramach kodeksu, ale wskazano również obszary, w których nadal istnieje pole do poprawy.

5 lipca 2021 r. wprowadzono unijny kodeks postępowania w zakresie odpowiedzialnego biznesu spożywczego i praktyk marketingowych. Określono w nim działania, które podmioty „między gospodarstwem a widelcem” mogą dobrowolnie zobowiązać się do poprawy i informowania o swoich wynikach w zakresie zrównoważonego rozwoju. Kodeks zawiera zestaw siedmiu ambitnych celów, z których każdy zawiera konkretne cele oraz wykaz orientacyjnych, namacalnych i wymiernych działań. Zarówno firmy, jak i stowarzyszenia branżowe mogą stać się sygnatariuszami kodeksu.

Badanie to zostało zlecone przez Komisję Europejską i przeprowadzone przez Ipsos. Jego głównym celem jest dokonanie przeglądu i mapowanie zobowiązań podjętych na mocy kodeksu w celu określenia stopnia, w jakim są one zgodne z celami kodeksu, oraz wypracowanie szczegółowego zrozumienia różnych sygnatariuszy i ich cech charakterystycznych. W niniejszym sprawozdaniu przedstawiono wyniki drugiej fali tej analizy, obejmującej zobowiązania i sprawozdania, które były dostępne w dniu 31 lipca 2023 r., w oparciu o pierwsze opublikowane w 2022 r.

Należy zauważyć, że badanie to nie jest i nie stara się być oceną kodeksu. Ma on głównie charakter opisowy, ponieważ koncentruje się na przeglądzie, ustrukturyzowaniu i syntezie informacji udostępnionych przez samych sygnatariuszy w ich zobowiązaniach i sprawozdaniach z monitorowania.

Na dzień 31 lipca 2023 r. unijny kodeks postępowania w zakresie odpowiedzialnego biznesu spożywczego i praktyk marketingowych został podpisany przez 136 zainteresowanych stron z branży (75 przedsiębiorstw i 61 stowarzyszeń), uzupełnionych o trzech „współpracujących” oficjalnie popierających kodeks.

Wśród sygnatariuszy znaczną część stanowią duże przedsiębiorstwa, z czego 67 z 75 sygnatariuszy należy do tej kategorii. Większość firm-sygnatariuszy ma siedzibę w UE, a ich główna siedziba znajduje się we Francji, Hiszpanii, Niemczech, Belgii, Irlandii, Włoszech lub Holandii. Ale sygnatariusze obejmują również znaczną liczbę firm, które mają siedzibę poza UE (w USA, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii).

Stowarzyszenia branżowe, które podpisały kodeks, skupiają się głównie na UE, z 50 stowarzyszeniami działającymi w całej UE, a pozostałe to stowarzyszenia krajowe i międzynarodowe. Zbiorowo stowarzyszenia te reprezentują obecnie ponad 2300 członków. Wśród sygnatariuszy zarówno przedsiębiorstw, jak i stowarzyszeń najbardziej reprezentowane są sektory produkcji żywności, sektor napojów oraz sektor hurtowy i detaliczny.

75 spółek-sygnatariuszy podjęło obecnie łącznie 524 zobowiązania w ramach kodeksu, w tym 36 nowych zobowiązań podjętych w ciągu roku od zakończenia poprzedniego procesu mapowania. Spośród 524 zobowiązań co najmniej 55 było nowych, podczas gdy co najmniej 261 zostało już zaciągniętych przez przedsiębiorstwa przed podpisaniem kodeksu.

Analiza zobowiązań pokazuje, że większość koncentruje się na ambitnych celach 3 i 4, które odnoszą się do neutralnego dla klimatu łańcucha żywnościowego do 2050 r. oraz zoptymalizowanego, zasobooszczędnego i zasobooszczędnego łańcucha żywnościowego w Europie. Cele te obejmowały największą liczbę zobowiązań (103 zobowiązania każda), podczas gdy cel 2, dotyczący zapobiegania stratom i marnotrawieniu żywności i ich ograniczania, miał najmniej (32 zobowiązania). Jeśli chodzi o harmonogram, oczekuje się, że prawie połowa wszystkich zobowiązań podjętych przez przedsiębiorstwa zostanie osiągnięta do 2025 r., a kolejna piąta – do 2030 r.

W świetle stosunkowo niewielkiej liczby nowych zobowiązań ogólny obraz rodzajów i cech zobowiązań nie zmienił się znacząco od czasu poprzedniego mapowania (2022 r.) . Można jednak poczynić pewne spostrzeżenia na temat cech nowych zobowiązań. Jeśli chodzi o tematy zobowiązań, nowi sygnatariusze skupili się głównie na zobowiązaniach związanych z ograniczaniem emisji gazów cieplarnianych we własnych działaniach oraz na składzie żywności. Większość nowych zobowiązań miała jasne uzasadnienie i określała kluczowe wskaźniki skuteczności działania, ale wiele z nich nie miało roku bazowego i docelowego. Przy czym dwie z siedmiu nowych spółek-sygnatariuszy to MŚP, w ramach mapowania na 2023 r. odnotowano również wzrost odsetka MŚP podejmujących co najmniej jedno zobowiązanie w ramach celu 1 i celu 4.

Rysunek 1. Liczba zobowiązań podjętych przez przedsiębiorstwa w ramach każdego celu

Sygnatariusze ze wszystkich głównych sektorów podjęli zobowiązania w ramach tych celów, z pewnymi różnicami, które odzwierciedlają ich różne rynki i cechy charakterystyczne. Na przykład w ramach celu 1, zarówno producenci żywności, jak i napojów koncentrują się przede wszystkim na składzie produktu/reformacji, ale sygnatariusze z sektora napojów są również dość aktywni w dziedzinie edukacji (w tym modyfikacji stylu życia). Z drugiej strony detaliści podjęli stosunkowo większą liczbę zobowiązań związanych z informowaniem konsumentów (w tym etykietowaniem). W ramach celu 4 zarówno producenci żywności, jak i napojów zaangażowali się głównie w działania mające na celu zwiększenie wykorzystania zrównoważonych materiałów do pakowania, a także (w mniejszym stopniu) na bardziej efektywne wykorzystanie energii lub wody, podczas gdy detaliści koncentrują się w większym stopniu na recyklingu, ograniczaniu lub ponownym wykorzystaniu materiałów.

Treść zobowiązań pięciu nowych stowarzyszeń, które podpisały kodeks pod koniec 2022 r. i na początku 2023 r., jest zasadniczo zgodna z zobowiązaniami złożonymi przez wcześniejsze stowarzyszenia sygnatariuszy. Gdy stowarzyszenia branżowe stają się sygnatariuszami, w sposób dorozumiany (i często wyraźnie) zobowiązują się do promowania kodeksu wśród swoich członków, zapewnienia koordynacji, wspierania dialogu i partnerstw, zachęcania ich członków do dostosowania się do kodeksu i okresowego sprawozdawczości na temat postępów.

Liczba stowarzyszeń popierających kodeks wzrosła do 61, a wśród nich niektóre z nich zobowiązały się do opracowania sektorowych narzędzi i zasobów (27 stowarzyszeń) lub do wymiany najlepszych praktyk (18). Kilka stowarzyszeń (8) przedstawiło konkretne zobowiązania, natomiast niewielka liczba (4) zamierza podjąć konkretne przyszłe zobowiązania. Te wymierne zobowiązania, podobnie jak zobowiązania podjęte przez przedsiębiorstwa, obejmują różnorodne działania, takie jak przyjęcie zrównoważonych rozwiązań w zakresie opakowań, poprawa informowania konsumentów oraz wspieranie zrównoważonego rozwoju sektorowego poprzez badania i opracowywanie wskaźników dotyczących śladu węglowego i różnorodności biologicznej. Niektóre z nich to działania wspierające dla danego sektora, takie jak badania mające na celu śledzenie śladu węglowego sektora lub tworzenie i testowanie wskaźników różnorodności biologicznej. Chociaż zobowiązania te są doceniane, należy pamiętać, że nie wszystkie stowarzyszenia mogą podejmować konkretne zobowiązania w imieniu swoich członków. Podstawową rolą stowarzyszeń jest rozpowszechnianie informacji o kodeksie i inspirowanie ich członków do podejmowania zobowiązań.

Kodeks w dalszym ciągu podkreśla znaczenie przejrzystości i rozliczalności dzięki wymogowi w zakresie sprawozdawczości rocznej. Ogólnie rzecz biorąc, w sprawozdaniu na 2023 r. sugeruje się, że sygnatariusze czynią znaczne postępy w osiąganiu swoich celów, a więcej sygnatariuszy składa sprawozdania na temat postępów w osiąganiu wyznaczonych celów niż w poprzednim roku. Warto również zauważyć, że kilka pierwotnie ustalonych celów zostało już osiągniętych, a niektórzy sygnatariusze uczynili swoje zobowiązania bardziej szczegółowymi lub ambitnymi poprzez zaktualizowane lub rozszerzone cele. Pokazuje to, że poczyniono już wymierne postępy i że proces, w którym kodeks ma doprowadzić sygnatariuszy i zobowiązania, które z czasem staną się bardziej ambitne, działa, przynajmniej do pewnego stopnia.

Kluczowym ustaleniem jest jednak również to, że tylko 62 % sygnatariuszy, od których oczekiwano, złożyło sprawozdanie w 2023 r. (w porównaniu z 85 % w 2023 r.). Chociażzobowiązanie się do przestrzegania kodeksu może być dobrowolne, sprawozdawczość jest zasadniczym aspektem funkcjonowania kodeksu, służącym monitorowaniu, czy sygnatariusze faktycznie dokładają starań na rzecz osiągnięcia swoich celów. W związku z tym, nawet jeśli jakość treści w sprawozdaniach z 2023 r. była wyższa niż w 2022 r., spadek wskaźnika sprawozdawczego jest tendencją negatywną.

Innym kluczowym odkryciem jest to, że sprawozdawczość między stowarzyszeniami różni się znacznie bardziej niż w przypadku przedsiębiorstw, w których sprawozdawczość zazwyczaj opiera się na określonej strukturze opartej na wyznaczonych celach. Chociaż można to częściowo wytłumaczyć brakiem wymogu podejmowania konkretnych zobowiązań przez stowarzyszenia, zróżnicowane struktury sprawozdawczości sprawiają, że zrozumienie ogólnych postępów i wyników stowarzyszeń jako grupy jest nieco mniej jasne.

Dwa lata po jego uruchomieniu w lipcu 2021 r. unijny kodeks postępowania w zakresie odpowiedzialnego biznesu spożywczego i praktyk marketingowych nadal wykazuje znaczną część działalności. Liczba sygnatariuszy kodeksu podwoiła się od czasu jego wprowadzenia, a 136 firm i stowarzyszeń zobowiązało się do przestrzegania jego zasad. 524 zobowiązania podjęte przez przedsiębiorstwa obejmują szerokie spektrum celów zrównoważonego rozwoju, od neutralności klimatycznej po efektywne gospodarowanie zasobami i promowanie zrównoważonej diety, zgodnie z kluczowymi celami polityki UE.

Niektóre z pozytywnych ustaleń drugiej fali wynikają również z przeglądu sprawozdań sygnatariuszy, którzy są zobowiązani do składania co roku, aby pomóc w monitorowaniu postępów w realizacji ich zobowiązań. Sprawozdania stały się jaśniejsze i bardziej spójne, a niektórzy sygnatariusze poinformowali, że udało im się już osiągnąć niektóre ze swoich celów, a tym samym wypełnić jedno lub więcej zobowiązań określonych w pierwotnych zobowiązaniach. Jest to znak, że przynajmniej w niektórych przypadkach wydaje się, że proces kodeksu zachęca zainteresowane strony do przedkładania dodatkowych lub „aktualizujących” swoje dotychczasowe zobowiązania. Aby uznać, że zobowiązania mogą ewoluować, kodeks mógłby rozważyć wprowadzenie procesu aktualizacji zobowiązań sygnatariuszy (na przykład poprzez zwrócenie się do sygnatariuszy o przedłożenie zaktualizowanego zastawu).

Z drugiej strony, postępy w stosunku do większości innych kwestii wskazanych w poprzednim sprawozdaniu (2022 r.) wydają się być stosunkowo ograniczone. Nadal istnieje potrzeba zwiększenia zasięgu geograficznego i sektorowego, przy czym niektóre niedostatecznie reprezentowane kraje, sektory i MŚP muszą jeszcze w pełni zaangażować się w kodeks. Ponadto poziom ambicji i specyfika zobowiązań nadal znacznie się różnią, przy czym większe przedsiębiorstwa i przedsiębiorstwa w głównych sektorach zazwyczaj wyznaczają bardziej precyzyjne cele. Być może co najważniejsze, raczej niewielki wzrost liczby nowych sygnatariuszy i zobowiązań oraz ograniczony odsetek sygnatariuszy, którzy wypełnili swój obowiązek przedłożenia sprawozdania z postępów w 2023 r., sygnalizują potrzebę zwiększenia tempa stosowania kodeksu.

Osiągnięte postępy oraz wyzwania stojące przed kodeksem i jego sygnatariuszami należy postrzegać w kontekście szerszego ekosystemu dobrowolnych inicjatyw w tej dziedzinie. W wyniku przeglądu podobnych inicjatyw w ramach niniejszego badania stwierdzono, że kodeks postępowania UE jest dość wyjątkowy w tej dziedzinie, zwłaszcza jeśli chodzi o szeroki zakres i wysoki stopień elastyczności. Zakładając, że kodeks pragnie zachować ten szeroki i kompleksowy charakter, należy bardzo uważnie rozważyć, czy i w jaki sposób dobre praktyki wskazane w innych inicjatywach mogłyby zostać dostosowane i wykorzystane w konkretnym kontekście kodeksu. Aspekty, które należy wziąć pod uwagę, obejmują: poszukiwanie bardziej „wspólnego gruntu” w konkretnych obszarach (jeśli i w jaki sposób można by uczynić bardziej konkretne i konkretne zobowiązania w konkretnych obszarach); wspieranie większej rozliczalności i przejrzystości (wykorzystanie synergii z innymi inicjatywami w dziedzinie monitorowania i sprawozdawczości); oraz wzmocnienie elementu tworzenia sieci kontaktów/platformy kodeksu (jako bardziej forum oferujące cenne informacje, badania, narzędzia lub zasoby w celu wzmocnienia zdolności przedsiębiorstw do podejmowania ambitnych dobrowolnych zobowiązań).

Pkt. 8 agendy – Wymiana poglądów z Komisją na temat ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI (UE) …/… zmieniającego załączniki II i III dorozporządzenia (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów szczególnych dotyczących higieny w przypadku rzeźnipolowych

W rozporządzeniu (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanowiono szczególne przepisy w sprawie higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego, dotyczące podmiotów prowadzących przedsiębiorstwa spożywcze. Rozporządzenie uprawnia

Komisję do przyjmowania aktów delegowanych zmieniających załączniki II i III do tego rozporządzenia.

W oparciu o doświadczenia zdobyte podczas stosowania rozporządzenia (WE) nr 853/2004 oraz nowe opinie naukowe opublikowane przez Europejski Urząd ds. BezpieczeństwaŻywności proponuje się zmianę załączników II i III do wspomnianego rozporządzenia, aby:

Należy również wykorzystać tę okazję do uściślenia niektórych wymogów w załącznikach II i III do rozporządzenia (WE) nr 853/2004, aby zapobiec niejasności, zwłaszcza w przypadku:

Na wniosek pani Aguilery (S&D) koordynatorzy postanowili zorganizować wymianę poglądów z Komisją na temat tego aktu delegowanego, w którym proponuje się rozszerzenie warunków uboju zwierząt gospodarskich w gospodarstwach rolnych za pośrednictwem mobilnych obiektów. Tekst zmienia załączniki do rozporządzenia wspólnotowego w sprawie szczególnych wymogów higieny w odniesieniu do niektórych mięs, produktów rybołówstwa, przetworów mlecznych i jaj”. Został on przekazany PE w dniu 14 grudnia i podlega wyłącznie kompetencjom komisji ENVI.

W tym kontekście warto zauważyć, że w Komisji ENVI grupa ECR, wraz z PPE i S&D, zgłosiła sprzeciw wobec DA ze względu na szereg zidentyfikowanych kwestii związanych z przetwórstwem ryb (nowe definicje) i produktami mleczarskimi (etykietowanie), co wyraźnie wykracza poza uprawnienia delegujące przyznane KE. Rezolucja w sprawie sprzeciwu została odrzucona 14 lutego jedynie 2 głosami i zostanie ponownie przedstawiona na posiedzeniu plenarnym podczas pierwszej sesji kwietniowej.

Poseł Jurgiel zabierał głos w temacie:

Chciałbym zwrócić Państwa uwagę na artykuł aktu delegowanego dotyczący rybołówstwa, a zwłaszcza na zmianę zasad dotyczących podmrażania filetów rybnych w celu ich utwardzenia.

Grupa EKR sprzeciwiła się tym zapisom w formie rezolucji w COM ENVI. Przypomnę trzy nasze najważniejsze argumenty:

Po pierwsze i najważniejsze: Komisja wyraźnie przekracza zakres swoich uprawnień delegowanych dla zmiany załączników Rozporządzenia.

Po drugie: limit czasowy 96 godzin dla podmrażania filetów nie został oparty na konsultacji z EFSA ani nie przedstawiono żadnych danych naukowych określających, że akurat taki horyzont czasowy jest istotny z punktu widzenia bezpieczeństwa żywności, a nie np. limit 24 godzin czy 14 dni.

Po trzecie: aspekt zaburzenia zasad uczciwej konkurencji. Mówiąc w dużym uproszczeniu, producenci duńscy czy polscy przetwarzają łososia w temperaturach niższych, sięgających -14/-17 stopni, a francuscy w wyższych, w granicach -2, -3 stopnia, z możliwością przechowywania go bezterminowo. Zaburza to równowagę konkurencyjną na wspólnym rynku między państwami członkowskimi.

W związku z powyższym kieruję do KE konkretne pytanie: Czy KE potwierdza, że przepisy aktu delegowanego będą nadrzędne wobec istniejących regulacji krajowych we wszystkich państwach członkowskich? Czy tym samym zniosą one przepisy francuskie, dopuszczające przetwórstwo filetów rybnych w temperaturach wyższych, w granicach -2, -3 stopnia, z możliwością przechowywania go bezterminowo? Proszę o odpowiedź.

II. Podczas posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego w dniu 19.03.2024r. poruszono następujące punkty agendy:

***Głosowanie***

Pkt. 9 agendy – głosowanie – COM(2023)0415 – Produkcjai wprowadzanie do obrotu leśnego materiału rozmnożeniowego, zmiana rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 i 2017/625 oraz uchylenie dyrektywy Rady 1999/105/WE (rozporządzenie w sprawie leśnego materiału rozmnożeniowego)

Proponowane rozporządzenie zastępuje dyrektywę 1999/105/WE i zawiera doprecyzowany jej zakres oraz aktualizację jej przepisów.

Jego główne cele są następujące:

Jego cele szczegółowe są następujące:

Proponowane rozporządzenie jest częścią programu sprawności i wydajności regulacyjnej (REFIT).

Leśny materiał rozmnożeniowy (LMR) był dotychczas regulowany rozporządzeniami UE 2016/2031 i 2017/625 oraz dyrektywą 1999/105/WE.

W przedmiotowym wniosku Komisja ujednolica i aktualizuje poprzednie akty prawne, ujmując je w jednolitych ramach prawnych, przy czym jednocześnie uwzględnia noweodkrycia naukowe i technologiczne dotyczące LMR.

Sprawozdawca zasadniczo zgadza się z wnioskiem Komisji i z zadowoleniem przyjmuje rozdzielenie roślinnego materiału rozmnożeniowego i leśnego materiału rozmnożeniowego, którym są obecnie poświęcone dwa odrębne rozporządzenia.

Sprawozdawca pochwala strukturę rozporządzenia, ponieważ dzięki niej ulepszone zostaną aktualne ramy prawne, a także wdrażanie. Sprawozdawca zgadza się z odstępstwami dozwolonymi w związku z trudnościami z zaopatrzeniem i do celów badawczych. Odstępstwa te uwzględniają złożony kontekst LMR i gospodarki leśnej w Unii Europejskiej, a ich przewidzenie jest przejawem poszanowania różnic regionalnych i istniejących partnerstw między władzami lokalnymi a instytutami badawczymi. Sprawozdawca podkreśla jednak, że zbiór wszystkich odmian chronionych na mocy art. 6 nie jest możliwy ze względu na złożoność leśnego materiału rozmnożeniowego w porównaniu z roślinnym materiałem rozmnożeniowym.

W odniesieniu do etykietowania regulowanego na mocy art. 16 w przedmiotowym wniosku ulepszono ogólne podejście, a także związek między właściwym organem a podmiotem końcowym oraz zezwolenia. Sprawozdawca proponuje, by wzmocnić rolę właściwego organu i proponuje nadać nową strukturę procedurze wydawania zezwoleń dotyczącej etykietowania, z odniesieniem do obecnego rozporządzenia 2016/2031.

Jeżeli chodzi o rolę właściwego organu w myśl art. 19, sprawozdawca sugeruje, że chociaż odstępstwo powinno być zgłaszane Komisji, nie powinno ono podlegać zatwierdzeniu przez

Komisję.

Sprawozdawca jest przekonany, że dzięki temu wnioskowi i proponowanym do niego zmianom możemy osiągnąć cel, jakim jest przyjęcie jednego rozporządzenia w sprawie LMR, które poprawiłoby sytuację producentów, zarządców lasów, podmiotów gospodarczych, badaczy i właściwych organów.

Pkt. 10 agendy – głosowanie – COM(2023)0414 – Produkcja i wprowadzanie roślinnego materiału rozmnożeniowego do obrotu w Unii, zmiana rozporządzeń (UE) 2016/2031, 2017/625 i 2018/848 ParlamentuEuropejskiego i Rady oraz uchylenie dyrektyw Rady 66/401/EWG, 66/402/EWG, 68/193/EWG, 2002/53/WE, 2002/54/WE, 2002/55/WE, 2002/56/WE, 2002/57/WE,2008/72/WE i 2008/90/WE (rozporządzenie w sprawie roślinnego materiału rozmnożeniowego)

Przepisy dotyczące produkcji i wprowadzania do obrotu roślinnego materiału rozmnożeniowego (PRM) upraw rolnych, warzyw, winorośli, roślin sadowniczych obowiązują na poziomie Unii od lat 60. XX wieku. Obejmują one następujące dyrektywy (zwane łącznie „dyrektywami w sprawie wprowadzania PRM do obrotu”):

Ponadto w dyrektywie Rady 98/56/WE uregulowano kwestię wprowadzania do obrotu materiału rozmnożeniowego roślin ozdobnych.

Ocenę dyrektyw w sprawie wprowadzania PRM do obrotu po raz pierwszy przeprowadzono w 2008 r. Ocena ta i dalsze badania prowadzone w 2013 i 2022 r., odpowiednio w odniesieniu do poprzedniego wniosku w sprawie przeglądu prawodawstwa i niniejszego wniosku, potwierdziły, że dyrektywy miały znaczący wpływ na swobodny przepływ, dostępność i jakość PRM na rynku UE. Prawodawstwo to miało więc zasadnicze znaczenie dla utworzenia jednolitego rynku PRM w UE. Badania te wykazały jednak również skomplikowany i fragmentaryczny charakter ram legislacyjnych, które mogą przyczyniać się do utrwalania istniejących niepewności oraz rozbieżności w zakresie ich wdrażania przez poszczególne państwa członkowskie. Stwarza to nierówne możliwości wprowadzania do obrotu w odniesieniu do podmiotów profesjonalnych i w odniesieniu do wprowadzania PRM do obrotu w całej Unii. Ramy legislacyjne należy również dostosować do najnowszych osiągnięć naukowych i technologicznych oraz do nowych celów polityki w zakresie zrównoważonego rozwoju, zmiany klimatu i wyzwań związanych z różnorodnością biologiczną.

W niniejszym wniosku wprowadza się nowe podejście polegające na zastąpieniu jednym rozporządzeniem wszystkich dyrektyw w sprawie wprowadzania PRM do obrotu. Proponowane rozporządzenie w sprawie roślinnego materiału rozmnożeniowego ma na celu harmonizację wdrażania, zwiększenie wydajności, zmniejszenie obciążenia administracyjnego i wspieranie innowacji. W szczególności uwzględniono w nim potrzebę zapewnienia możliwości dostosowania produkcji PRM do zmieniających się warunków rolniczych, ogrodniczych i środowiskowych, sprostania wyzwaniom związanym ze zmianą klimatu, wspierania ochrony różnorodności biologicznej w rolnictwie oraz spełnienia rosnących oczekiwań rolników i konsumentów związanych z jakością i zrównoważonym rozwojem PRM.

Wniosek ma również na celu ułatwienie postępu technicznego w zakresie produkcji PRM i hodowli roślin w odpowiedzi na szybki rozwój norm europejskich i światowych. Opracowano w nim ramy dotyczące wprowadzenia technologii cyfrowych i przyjęcia nowych technologii, takich jak wykorzystanie technik biomolekularnych do identyfikacji odmian.

Ogólnym celem tej inicjatywy jest zapewnienie wszystkim rodzajom użytkowników PRM wysokiej jakości i różnorodności wyboru, dostosowanych do obecnych i przyszłych przewidywanych warunków klimatycznych, co z kolei przyczyni się do zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego, ochrony różnorodności biologicznej i odtworzenia ekosystemów leśnych. Dostępność i dostęp do odmian i materiału kategorii bazowy charakteryzujących się lepszymi właściwościami pod względem zrównoważonego rozwoju są niezbędne do poprawy zrównoważoności dzięki zapewnieniu stabilności plonów produkcji rolnej i produktywności ekosystemów leśnych. W szczególności:

Pkt. 11 agendy – głosowanie – COM(2023)0783 – Ponowneprzydzielenie zadań naukowych i technicznych oraz poprawa współpracy między agencjami Unii w dziedzinie chemikaliów

W ramach procedury podanej w przedmiocie Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi została poproszona o wydanie opinii dla Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności. Na posiedzeniu 24 stycznia 2024 r. komisja podjęła decyzję o przedstawieniu tej opinii w formie pisma. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi postanowiła, po głosowaniu nad opinią 19 marca 2024 r., zwrócić się do Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie poniższych uwag w związku z przyjęciem sprawozdania w sprawie przedmiotowego wniosku Komisji.

Zasada ogólna

Komisja AGRI z zadowoleniem przyjmuje zasadę „jedna substancja – jedna ocena zagrożenia”, aby lepiej wykorzystać zasoby unijnych agencji i organów naukowych oraz uniknąć powielania wysiłków; wzywa do zwrócenia szczególnej uwagi na ograniczenie nakładania się ram prawnych oraz zadań powierzonych Europejskiej Agencji Chemikaliów, Europejskiemu Urzędowi ds. Bezpieczeństwa Żywności i Europejskiej Agencji Leków.

Stopień centralizacji

Komisja AGRI zwraca uwagę, że ponowne przydzielenie pracy nie powinno skutkować sytuacją, w której za ocenę ryzyka w odniesieniu do wszystkich chemikaliów odpowiedzialna byłaby jedna agencja. W przepisach należy jasno określać zakres odpowiedzialności każdej agencji.

Wiedza fachowa

Komisja AGRI podkreśla, że ponowne przydzielanie zadań należy przeprowadzić na podstawie wiedzy fachowej, jaką poszczególne agencje dysponują, aby po otrzymaniu zadania dana agencja miała możliwość korzystania z niezbędnej wiedzy fachowej. Należy zapewnić zachowanie cennej wiedzy fachowej zgromadzonej przez istniejące organy. Wiedza fachowa w dziedzinie ocen ryzyka przeprowadzanych na mocy różnych rozporządzeń powinna pozostać w gestii agencji, które są obecnie za te oceny odpowiedzialne. Każda agencja jest najlepiej przygotowana do przeprowadzania szczegółowych ocen i kierowania nimi ze względu na swoje rozległe doświadczenie w kwestiach dotyczących określonych produktów, np. EFSA w zakresie stosowania żywności.

Zasoby

Komisja AGRI nalega, aby nowym zadaniom agencji towarzyszyły niezbędne zasoby. Ponowne przydzielenie zadań nie powinno prowadzić do tego, by jakakolwiek agencja lub jakikolwiek komitet nie były w stanie poradzić sobie z obciążeniem pracą i nie może zagrażać jakości pracy.

Zadania do ponownego przydzielenia

Komisja AGRI sugeruje, że ECHA powinna być zaangażowana w oceny zagrożeń w ramach oceny materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, a EFSA powinna uczestniczyć w ocenach ryzyka. Istotne będzie, aby temu ponownemu przydzieleniu kompetencji towarzyszyła niezbędna rozliczalność, poufność, przejrzystość i zasoby.

Ocena skutków

Komisja AGRI popiera przeprowadzenie oceny skutków w odniesieniu do inicjatywy „jedna substancja, jedna ocena” w celu zapewnienia należytego uwzględnienia ewentualnego wpływu na przedsiębiorstwa oraz zaangażowania przedsiębiorstw w inicjatywę od jej początku. Przedsiębiorstwa będą musiały zachować szczególną czujność, aby chronić swoje prawa, ponieważ rozpatrywane tu wnioski mają wpływ na proces decyzyjny. W szczególnościwniosek dotyczący nałożenia na przedsiębiorstwa i laboratoria obowiązku powiadamiania ECHA o wszelkich badaniach prowadzonych do celów regulacyjnych będzie musiał zostać w pełni oceniony, aby zagwarantować, że nie będzie to miało niezamierzonego szkodliwego wpływu na podstawowe prawo przedsiębiorstw i laboratoriów do prowadzenia działalności.

Pkt. 12 agendy – głosowanie – COM(2023)0661 – Zmianarozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2031 w odniesieniu do wieloletnich programów kontroli występowania, powiadomień dotyczących występowania regulowanych agrofagówniekwarantannowych, tymczasowych odstępstw od zakazów przywozu i wymogów szczególnych dotyczących przywozu oraz ustanowienia procedur ich przyznawania,tymczasowych wymogów dotyczących przywozu roślin, produktów roślinnych i innych przedmiotów wysokiego ryzyka, ustanowienia procedur sporządzania wykazu roślin wysokiego ryzyka, treści świadectw fitosanitarnych, stosowania paszportów roślin oraz w odniesieniu do niektórych wymogów sprawozdawczych w odniesieniu do obszarów wyznaczonych i kontroli występowania agrofagów

Ogólne cele inicjatywy podsumowano w następujący sposób:

Wymogi w zakresie sprawozdawczości są kluczowe dla zapewnienia prawidłowego egzekwowania i należytego monitorowania prawodawstwa. Ich koszty są w dużej mierze kompensowane korzyściami, które przynoszą, szczególnie w zakresie monitorowania i zapewniania zgodności z kluczowymi elementami realizowanej polityki. Wymogi sprawozdawcze mogą jednak również powodować nieproporcjonalne obciążenie dla zainteresowanych stron, szczególnie dotykając MŚP i mikroprzedsiębiorstwa. Nagromadzenie tych wymogów wraz z upływem czasu może skutkować zbędnymi, powielonymi lub nieaktualnymi obowiązkami, nieefektywnymi harmonogramami i częstotliwością lub nieodpowiednimi metodami gromadzenia danych.

Wniosek ma zatem również na celu racjonalizację obowiązków sprawozdawczych w drodze połączenia następujących środków:

Wymogi w zakresie sprawozdawczości dotyczą organów publicznych, a w niektórych przypadkach, pośrednio, podmiotów profesjonalnych. Zgodnie z proponowanymi poprawkami niektóre obowiązki sprawozdawcze zostają zniesione, podczas gdy innym nadaje się formę cyfrową lub wymaga się mniejszej częstotliwości ich realizacji.

Pkt. 13 agendy – głosowanie – Rozporządzenie delegowane Komisji zmieniające rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/126 uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 w odniesieniu do przepisów dotyczących współczynnika dotyczącego normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (GAEC)1

Parlament:

oświadcza, że nie wyraża sprzeciwu wobec rozporządzenia delegowanego.

*** Koniec głosowania ***

Pkt. 14 agendy – Wymiana poglądów z komisarzem Januszem Wojciechowskim na temat niedawnego pakietu uproszczeń dla rolników

Na posiedzeniu Rady Europejskiej w dniu 1 lutego przewodniczący Komisji Europejskiej zobowiązał się do przeprowadzenia dogłębnej analizy obciążeń administracyjnych obciążających barki rolników. Ocena ta skupi się na obawach rolników dotyczących obciążeń administracyjnych wynikających z ram regulacyjnych UE, a także z przepisów krajowych.

Aby poczynić postępy w tym procesie, Komisja zwróciła się do głównych organizacji rolniczych na szczeblu UE (Copa-Cogeca, CEJA, ECVC i IFOAM) z prośbą o propozycje środków na szczeblu UE (WPR i innych przepisów UE), które mogą zmniejszyć obciążenia administracyjne dla rolników. Podobne pismo zostało wysłane przez prezydencję belgijską do ministrów rolnictwa, w którym zwrócono się do nich o określenie kwestii na szczeblu UE, które mogą zmniejszyć obciążenia administracyjne dla rolników.

Wnioski państw członkowskich mają szeroki zakres i chociaż niektóre z nich są wykonalne w krótkim okresie, wiele z nich jest daleko idących zmian wymagających zmian do aktów podstawowych (głównie WPR). Ponadto duża liczba wniosków państw członkowskich dotyczy delikatnych wyborów politycznych podejmowanych przez współprawodawców, tj. nie ogranicza się do zmniejszenia obciążeń administracyjnych lub uproszczenia wdrażania, które nie ma wpływu na cele polityki. Komisja uporządkowała wnioski państw członkowskich w pięciu szerokich obszarach:

Pierwsza seria wniosków obejmuje zarządzanie planami strategicznymi WPR i odnosi się do procedur dotyczących zmiany planów strategicznych (w tym liczby dozwolonych zmian), monitorowania i przeglądu wyników (w tym rocznego sprawozdania z realizacji celów) oraz niektórych elementów metodyki oceny jakości zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli (uproszczenie systemu monitorowania obszarów (AMS) oraz stopniowego wprowadzania zdjęć oznaczonych geograficznie oraz zastosowań geoprzestrzennych), a także systemu kontroli i kar (w tym racjonalizacji wszystkich kontroli w gospodarstwie). Przewiduje się krótkoterminowe odpowiedzi na wiele z tych sugestii, podczas gdy inne wymagają zmiany aktów podstawowych (np. liczba poprawek).

Drugi zestaw wniosków dotyczy zielonej architektury WPR, ze szczególnym uwzględnieniem wymogów warunkowości i kontroli. Większość państw członkowskich proponuje dostosowanie lub uproszczenie norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, podczas gdy niektóre proponują całkowite skreślenie jednej lub większej liczby norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska. Jeśli chodzi o interwencje rolno-środowiskowo-klimatyczne i ekoprogramy, większość zmian dotyczy zarządzania finansowego lub długoterminowego. Z tym związane są propozycje dotyczące definicji np. trwałych użytków zielonych i kwalifikujących się hektarów. Oprócz tymczasowego i częściowego odstępstwa od normy GAEC 8 na 2024 r. Komisja podejmuje działania w sprawie dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska 1 w drodze aktu delegowanego w sprawie wskaźnika trwałych użytków zielonych i uważnie analizuje inne sugestie dotyczące zielonej architektury, mając na uwadze potrzebę utrzymania celów polityki odzwierciedlonych w decyzjach współprawodawcówz 2021 r.

Trzecia grupa sugestii dotyczy zarządzania ryzykiem i zarządzania kryzysowego, z sugestiami, aby przeznaczyć więcej funduszy WPR na zarządzanie kryzysowe lub zmienić przepisy WPR dotyczące wsparcia dla instrumentów zarządzania ryzykiem. Propozycje te w dużej mierze wymagają zmian w aktach podstawowych.

Czwarta grupa wniosków dotyczy innych przepisów WPR (innych niż zielona architektura). Dotyczą one wsparcia związanego z produkcją, usunięcia lub odroczenia stosowania warunkowości społecznej, systemów i zasad wsparcia sektorowego, takich jak wsparcie dla organizacji producentów i sektora wina, środków promocyjnych i rolnictwa ekologicznego. Chociaż niektóre wnioski wymagałyby zmian w aktach podstawowych, kilka sugestii jest już wykonalnych w ramach zwiększonej pomocniczości nowego modelu realizacji WPR.

Ponadto kilka państw członkowskich zaproponowało uproszczenia związane z regulacjami wykraczającymi poza WPR, takimi jak wylesianie, monitorowanie lasów, przepisy sanitarne lub energia ze źródeł odnawialnych. Komisja rozważa szereg terminowych zmian w aktach wykraczających poza WPR w celu uproszczenia przepisów, podczas gdy zmiany polityki muszą być negocjowane w toczących się procedurach ustawodawczych lub starannie oceniane przed złożeniem wniosków.

Konsultacje z czterema głównymi organizacjami rolniczymi UE (Copa-Cogeca, ECVC, CEJA i IFOAM) doprowadziły do pierwszego zbioru wniosków. Większość organizacji wzywa do podjęcia pilnych działań w celu uproszczenia obciążeń administracyjnych dla rolników, ale także podkreśla potrzebę stabilnych ram polityki i proponuje działania w perspektywie długoterminowej. Chociaż Copa-Cogeca zawiera konkretne propozycje dotyczące szeregu norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, a także istniejących i przyszłych przepisów dotyczących środowiska, ECVC i IFOAM nalegają, aby nie zmniejszać ambicji w zakresie ochrony środowiska, podczas gdy CEJA koncentruje się na potrzebie „kontroli spójności” między różnymi przepisami UE mającymi wpływ na rolników. Zainteresowane strony są również głęboko świadome istotnej odpowiedzialności państw członkowskich za wdrażanie i podkreślają potrzebę unikania nadmiernie rygorystycznego wdrażania.

W swoich uwagach, podobnie jak państwa członkowskie, organizacje gospodarstw rolnych również podnoszą kwestie związane z zarządzaniem planem strategicznym WPR, warunkowością i kontrolami, ale dodają wnioski dotyczące np. nieuczciwych praktyk handlowych, zarządzania rynkiem i wzywają do szczególnego traktowania małych gospodarstw i gospodarstw ekologicznych. Ponadto niektóre z nich pragną uniknąć dodatkowych obciążeń administracyjnych dla rolników wynikających z nowych przepisów, które są obecnie negocjowane lub mają być wdrażane.

Ponadto komisja AGRI w formie pisma wskazała sześć obszarów, w których konieczne są konkretne i natychmiastowe działania: poszanowanie zasady pomocniczości, elastyczne warunki, uczciwa konkurencja, sprawiedliwe łańcuchy dostaw, wspieranie współpracy w łańcuchu dostaw produktów rolno-spożywczych oraz ocena najlepszych sposobów włączenia prawodawstwa dotyczącego Europejskiego Zielonego Ładu w celu ułatwienia przestrzegania przepisów.

Grupa ECR z zadowoleniem przyjęła uproszczenie i zmniejszenie obciążeń administracyjnych (w tym liczby kontroli), zwłaszcza w przypadku małych gospodarstw rolnych (poniżej 10 ha).

Poseł Jurgiel zabierał głos w temacie:

Panie przewodniczący,

Art. 120 rozporządzenia bazowego dotyczącego Planów Strategicznych stanowi, że w przypadku zmiany aktów wykonawczych wymienionych w załączniku XIII każde państwo ocenia czy jego Plan Strategiczny powinien być odpowiednio zmieniony.

Przypomnę, że załącznik XIII do aktu bazowego wymienia akty prawne dotyczące klimatu i środowiska, do realizacji celów, do których mają przyczyniać się Plany Strategiczne.

Moje pytanie: Dlaczego zmiana 5 w art. 120, dotyczącym zmian w planach strategicznych z powodu przyszłych zmian ustawodawczych, odnosi się tylko do aktów wchodzących w życie po 2025r., a nie do wszystkich?  

Uważam, że rolnicy potrzebują stabilności i żadne nowe obowiązki nie powinny ich zaskakiwać, dlatego nie powinno być przymusu zmian w Planach Strategicznych do końca 2027r.

​

Czyli należałoby skreślić art. 120 w rozporządzeniu bazowym.

A nam wszystkim chciałbym przypomnieć, że pracowaliśmy nad tym pakietem legislacyjnym ponad rok i ostateczne decyzje zapadają w Radzie Europejskiej i to tam są reprezentowane poszczególne rządy.

Tym samym nie można winić samej Komisji dlatego, że decydują też państwa.  

Osobiście zgłaszałem szereg poprawek, szereg wniosków. Głosowałem też przeciw Krajowym Planom Strategicznym, dlatego nie tylko Komisarz i Komisja są za to odpowiedzialni.

Pkt. 15 agendy – Wymiana poglądów z Komisją na temat wdrażania przepisów dotyczących wylesiania i zrównoważonej gospodarki leśnej

Grupa ECR nadal kwestionuje ciągłe wysiłki Komisji Europejskiej na rzecz rozszerzenia własnych kompetencji w dziedzinie leśnictwa. Grupa jest zaniepokojona tym, że priorytetem Komisji w dziedzinie różnorodności biologicznej i ochrony klimatu jest ich wpływ na gospodarkę i społeczeństwo, w szczególności na rentowność produkcji, poziom i strukturę zatrudnienia oraz ogólne obciążenie administracyjne związane z wdrażaniem nowych rozporządzeń. Nasi posłowie zawsze będą powtarzać, że polityka leśna musi być dostosowana do potrzeb i oczekiwań regionalnych i lokalnych. Grupa będzie kontynuować walkę z ograniczeniem krajowego udziału w krajowej gospodarce leśnej.

Poseł Jurgiel zabierał głos w temacie:

Mija 6 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia i wciąż ważne decyzje są przed nami: system wskaźników klasyfikujących wszystkie kraje w różnych kategoriach ryzyka (benchmarking system), zapisy klauzuli rewizyjnej z możliwym rozszerzeniem zakresu rozporządzenia na „inne tereny zalesione” i „inne ekosystemy”.

Ostatnie miesiące można określić jako „okres nauki” treści rozporządzenia, widać, że administracje krajowe oraz unijni operatorzy handlowi, mimo raczej przychylnego stanowiska do nowych przepisów mają cały szereg wątpliwości interpretacyjnych. Najwięcej wątpliwości budzi praktyczne zastosowanie wymogu geolokalizacji dla poszczególnych towarów i produktów, w tym interpretacja „wieloboków działek”. Nic dziwnego – definicje przeforsowane przez COM ENVI są skomplikowane i są spore problemy z ich rozumieniem i stosowaniem, zwłaszcza w państwach trzecich.

Otrzymujemy również sygnały od krajowych administracji zarządzających ekosystemami leśnymi, że spore obawy budzi u nich ostateczne brzmienie definicji „degradacji lasu” (forest degradation). „Uparliśmy się” przy szerszej definicji degradacji lasów, która obejmuje przekształcanie lasów pierwotnych lub naturalnie regenerujących się lasów w lasy plantacyjne lub inne tereny zalesione. Otrzymujemy sygnały, że przy braku definicji „innych terenów zalesionych’ w rozporządzeniu otrzymujemy lukę prawą i de facto nie wiadomo, co w danym lesie można zrobić, a co nie – jest to pośrednie uderzenie w zrównoważoną gospodarkę leśną. Poza tym nie wiadomo, w jaki sposób cele tego rozporządzenia mają być kompatybilne z negocjowanymi właśnie przepisami rozporządzenia w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych – leśnicy nie mają jasności prawa.

Pkt. 16 – Wymiana poglądów z Komisją na temat kontroli jakości systemu monitorowania obszarów i geoprzestrzennego wniosku o przyznanie pomocy

Ten punkt został dodany do porządku obrad na wniosek Renew wraz z następującym uzasadnieniem: W momencie, gdy ostatnia reforma WPR wprowadza nowy model realizacji, w rozporządzeniach na lata 2023–27 dodano do Zintegrowanego Systemu Zarządzania i Kontroli (ZSZiK) dwie nowe roczne kontrole jakości dla GeoprzestrzennegoSystemu Aplikacji (GSA) i Systemu Monitorowania Obszarów (AMS). Kontrole te, choć miały na celu wzmocnienie nadzoru nad WPR, stanowiły pewne wyzwania dla agencji płatniczych i w ich obecnej formie wydają się nieproporcjonalne.

Od końca 2021 r. państwa członkowskie kilkakrotnie ostrzegały Komisję Europejską w grupach ekspertów o warunkach wdrażania tych nowych kontroli jakości. W lipcu 2022 r. 12 agencji płatniczych przesłało również wspólne pismo do Komisji w celu jak najszybszego zwrócenia się o jasne i operacyjne wytyczne oraz w celu podkreślenia początkowych trudności już wtedy zidentyfikowanych.

We wrześniu 2022 r. Komisja zainicjowała wymianę wstępnych elementów metodyki. Jednak te wczesne elementy były nieco ograniczone pod względem zakresu. Wytyczne udostępniono w marcu 2023 r., mimo że kontrola ta musi być przeprowadzana równolegle z kampanią, aby umożliwić ewentualne kontrole na miejscu w odpowiednim czasie. Kontrola ta wymaga również opracowania narzędzi informatycznych w celu zabezpieczenia przedłożenia sprawozdania.

Ponadto wystąpiły opóźnienia w dostarczaniu obrazów wymaganych do kontroli jakości, co stworzyło trudną sytuację dla agencji płatniczych.  W sierpniu 2023 r. Komisja przekazała państwom członkowskim informacje metodologiczne na temat sposobu uwzględniania warunków kwalifikowalności określonych na poziomie gospodarstwa, a nie na poziomie działek. Warunki te mają duży wpływ na państwa członkowskie, tym bardziej, że proces ten już się rozpoczął, co uniemożliwia wielu państwom członkowskim ich uwzględnienie.

W rezultacie sprawozdania do 15 lutego 2024 r. mogą nie spełniać wszystkich wymogów, zwłaszcza że agencje płatnicze są już mocno zaangażowane we wdrażanie wszystkich innych nowych wymogów nowego okresu programowania. Niedostarczenie w odpowiednim czasie precyzyjnej i kompletnej metodologii, zgodnej z jej wdrożeniem, a także późne dostarczenie obrazów niezbędnych do jej przeprowadzenia, stwarza ryzyko dla rozliczenia wydatków zaciągniętych w ramach EFRG i EFRROW ZSZiK.

Siedem państw członkowskich (AT, DE, DK, ES, FR, IE, NL) wysłało do Komisji wspólne pismo w tej sprawie.  Celem jest przedyskutowanie tej kwestii, tak aby Komisja rozważyła następujące kwestie: Kampania na 2023 r. jako rok testowy bez konsekwencji finansowych oraz ponowne dokonanie przeglądu wytycznych, aby zachować ich proporcjonalność do obciążeń spoczywających na agencjach płatniczych przy wdrażaniu nowego modelu realizacji.

Pkt. 17 – COM(2022)0672 – Ustanowienie unijnych ram certyfikacji usuwania dwutlenku węgla

8 marca negocjatorzy Rady i Parlamentu Europejskiego osiągnęli wstępne porozumienie polityczne.  

Rozporządzenie obejmie następujące działania w zakresie usuwania dwutlenku węgla i redukcji emisji oraz zróżnicuje cztery odpowiadające im rodzaje jednostek:

W porównaniu z wnioskiem Komisji oznacza to rozszerzenie zakresu rozporządzenia o redukcję emisji do gleby. Tymczasowe składowanie dwutlenku węgla w wyniku działalności w zakresie rolnictwa regeneratywnego i redukcji emisji gleby musi trwać co najmniej pięć lat, aby uzyskać certyfikację i nie może prowadzić do nabywania gruntów w celach spekulacyjnych mających negatywny wpływ na społeczności wiejskie.

We wstępnym porozumieniu utrzymano wymóg zawarty we wniosku Komisji, zgodnie z którym działania związane z usuwaniem dwutlenku węgla muszą spełniać cztery nadrzędne kryteria, aby uzyskać certyfikację: określenie ilościowe, dodatkowość, długoterminowe przechowywanie i zrównoważony rozwój.

Współprawodawcy uzgodnili również utrzymanie kluczowych elementów procesu certyfikacji i dobrowolnego charakteru certyfikacji.

W przypadku rolnictwa regeneratywnego wstępne porozumienie daje państwom członkowskim możliwość doradzania rolnikom w zakresie procedury składania wniosków i umożliwia synergię między systemem identyfikacji działek rolnych wspólnej polityki rolnej (LPIS) a informacjami uzyskanymi w wyniku procesu certyfikacji na podstawie tych ram.

Ponadto w rozporządzeniu określono jasne obowiązki w zakresie monitorowania i zasady odpowiedzialności operatorów. W rozporządzeniu dokonano rozróżnienia między okresem działalności a okresem monitorowania (który zawsze obejmuje co najmniej okres działalności) i wyjaśniono, że operatorzy będą zobowiązani do zajęcia się wszelkimi przypadkami odwrócenia (tj. uwolnienia CO2 z powrotem do atmosfery) wynikającym z działań związanych z usuwaniem dwutlenku węgla w okresie monitorowania.

W porozumieniu wezwano Komisję do uwzględnienia jasnych mechanizmów odpowiedzialności przy opracowywaniu metod certyfikacji. Mechanizmy odpowiedzialności powinny uwzględniać przypadki odwrócenia i konsekwencje niepełnego lub przerwanego monitorowania i nieprzestrzegania przepisów przez podmioty w okresie monitorowania. Mogą one obejmować zbiorowe bufory lub rachunki jednostek usuwania dwutlenku węgla oraz mechanizmy ubezpieczenia z góry.

Ponadto wzywa Komisję do ustanowienia wspólnego i przejrzystego elektronicznego rejestru ogólnounijnego cztery lata po wejściu w życie rozporządzenia, tak aby informacje na temat certyfikacji i jednostek były publicznie dostępne i dostępne, w tym certyfikaty zgodności i podsumowania audytów certyfikacyjnych. Do tego czasu systemy certyfikacji w ramach tych ram muszą zapewniać publiczne rejestry oparte na zautomatyzowanych i interoperacyjnych systemach.

Działania związane z rolnictwem węglowym realizowane na większą skalę poprzez odpowiednie praktyki w zakresie gospodarowania gruntami mają ogromny potencjał w przyczynianiu się do osiągania celów klimatycznych UE. Przez działania związane z rolnictwem węglowym rolnicy, właściciele i zarządcy lasów powinni być w stanie wnieśćwartość dodaną i skumulowane efekty nie tylko dla środowiska, lecz także dla usług ekosystemowych i różnorodności biologicznej przy jednoczesnym utrzymaniu bezpieczeństwa żywnościowego w UE. W tym celu konieczne jest opracowanie solidnych, dobrowolnych, wiarygodnych i dostępnych programów na szczeblu UE, które w świetle prawa uznają działania rolników, zwłaszcza że wielu z nich jest obecnie zachęcanych do udziału w licznych prywatnych programach o różnym poziomie wiarygodności.

W związku z tym we wniosku proponuje się ustanowienie spójnych, atrakcyjnych i wiarygodnych dobrowolnych ram certyfikacji rolnictwa węglowego, które powinny zapewnićzainteresowanie rolników i gwarancje w zakresie naszych kluczowych zasad polityki rolnej i środowiskowej oraz ograniczyć dodatkowe obciążenia administracyjne i koszty. Powinny również umożliwić przejście z istniejących systemów certyfikacji na przyszłe unijne ramy, jeżeli spełniają one wymagane normy jakości.

Z tego względu w niniejszym sprawozdaniu proponuje się oddzielenie działań związanych z usuwaniem dwutlenku węgla i rolnictwem węglowym. Wynika to ze specyfiki i podstawy prawnej rolnictwa oraz różnej trwałości składowania. Dzięki rozróżnieniu tych dwóch aspektów rozwiązania dotyczące rolnictwa węglowego będą bardziej dopasowane do realiów rolnictwa i leśnictwa.

W rolnictwie trudno odnosić się wyłącznie do usuwania dwutlenku węgla bez uwzględnienia redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwłaszcza metanu i podtlenku azotu. Skupienie się wyłącznie na usuwaniu dwutlenku węgla znacząco wpłynęłoby na zainteresowanie rolników redukcją ogólnej emisji gazów cieplarnianych z gospodarstw rolnych. Traktowanie redukcji emisji innych niż CO2 wyłącznie jako dodatkowych korzyści nie stanowi wystarczającej zachęty dla rolników do podjęcia intensywniejszych wysiłków w tym zakresie. W rezultacie osłabiłoby to nasze ambicje, aby sektor rolny jako całość szybciej przekształcił się w kierunkuzrównoważenia środowiskowego.

Należy obiektywnie zająć się kwestią trwałości składowania dwutlenku węgla w rolnictwie. Aby ocenić ryzyko odwracalności, Komisja powinna ustalić dla każdego działania związanego z rolnictwem węglowym przybliżoną trwałość składowania i na tej podstawie ustalić stopydyskontowe dla każdego działania. Umożliwiłoby to rolnikom rozpoczęcie działania związanego z rolnictwem węglowym z nabytą już wiedzą na temat trwałości i ryzyka związanego z ich decyzjami, a także zniesienie obciążenia i kosztów związanych z długotrwałym monitorowaniem i weryfikacją.

W odniesieniu do metody certyfikacji, Komisja powinna czerpać wiedzę od liderów, aby nie opracowywać na nowo już istniejących rozwiązań, a jednocześnie powinna ustanowićklarowne i solidne pod względem prawnym ramy. Eksperci i rolnicy uczestniczący w funkcjonujących obecnie systemach rolnictwa węglowego powinni być zaangażowani również w opracowywanie metod, aby zapewnić wymianę najlepszych praktyk i odpowiednie wskaźniki przyjmowania.

Należy ponadto ustalić standard cenowy w odniesieniu do kompensacji emisji i audytów. Przy braku wytycznych dotyczących standardów cenowych i kosztów audytów, istnieje ryzyko słabego wykorzystywania systemów przez rolników.

Aby znacznie obniżyć koszty administracyjne i transakcyjne związane z przyjęciem systemów rolnictwa węglowego, w sprawozdaniu proponuje się wykorzystanie istniejących struktur administracyjnych UE. W związku z tym najlepszym rozwiązaniem jest, aby agencje płatnicze państw członkowskich przejęły rolę krajowego organu akredytującego, a także wykorzystywały istniejącą bazę danych systemu identyfikacji działek rolnych do rejestracjizobowiązań dotyczących rolnictwa węglowego i zapewniania najwyższego poziomu przejrzystości. Opracowanie dobrowolnych, solidnych, wiarygodnych i uzasadnionych prawnie unijnych ram certyfikacji rolnictwa węglowego logicznie utorowałoby drogę do uznania zarówno redukcjiemisji, jak i usuwania dwutlenku węgla w istniejących ramach EU ETS i LULUCF. Zwiększyłoby to jeszcze bardziej motywację wszystkich uczestników łańcucha wartości.Ponadto, aby nie ograniczać zbywalności jednostek usuwania i redukcji emisji dwutlenku węgla, rolnicy powinni ograniczać się wyłącznie do redukcji emisji zakresu 3.

Pkt. 19 – COM(2023)0770 – Ochrona zwierząt podczas transportu i związane z tym działania– Wspólne posiedzenie komisji Transportu i Rolnictwa

Komisja (DG SANTE) oficjalnie opublikowała swój wniosek w sprawie dobrostanu zwierząt (innych niż ptaki i króliki) w tranzycie, określając maksymalny czas podróży zwierząt poddanych ubojowi na 9 godzin. W przypadku transportu tych zwierząt do innych celów podróż musi odbywać się w dwóch częściach, z których każda nie przekracza 21 godzin, z okresami odpoczynku wynoszącymi co najmniej jedną godzinę po maksymalnie dziesięciu godzinach, podczas których mają one pozostawać na stacjonarnym środku transportu. Zwracając uwagę, że nowe przepisy zostały ogłoszone w ramach strategii „od pola do stołu”, Komisja oświadczyła, że „proponowała największą reformę unijnych przepisów dotyczących dobrostanu zwierząt podczas transportu w ciągu 20 lat”. Przepisy dotyczące transportu „nie odzwierciedlają już aktualnych realiów, najnowszych opinii naukowych i porad, celów zrównoważonego rozwoju lub uzasadnionych obaw naszych obywateli, jeśli chodzi o dobrostan zwierząt”, powiedzieli urzędnicy DG SANTE. Jednocześnie, w ramach szerszego pakietu, KE proponuje pierwsze w historii przepisy dotyczące dobrostanu kotów i psów, „wyhodowanych, utrzymywanych i sprzedawanych jako zwierzęta domowe, do celów gospodarczych”. Komisja przedstawiła również „dalsze kroki w celu zajęcia się europejską inicjatywą obywatelską (ECI) „Fur Free Europe”, ale nie zaproponowała zakazu, którego sygnatariusze szukali, zamiast powiedzieć, że „z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę i przyznaje, że dobrostan zwierząt pozostaje poważnym problemem dla obywateli europejskich”.

Zgodnie z projektem rozporządzenia w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i powiązanych działań, zmieniającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1255/97 i uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005* „czas podróży zostanie skrócony, a podczas długich podróży zwierzęta muszą być rozładowywane w okresach odpoczynku, karmienia i pojenia”. „Szczególne zasady będą miały zastosowanie do zwierząt przeznaczonych do uboju oraz do zwierząt wrażliwych, takich jak nieodsadzone cielęta i zwierzęta ciężarne”. Istnieją przepisy dotyczące minimalnego wieku dla młodych zwierząt, które mają być transportowane powyżej 100 km, przy czym minimalny wiek dla transportu cieląt wzrasta do pięciu tygodni (wobec 14 dni w obowiązujących przepisach) lub trzech tygodni w przypadku prosiąt, jagniąt i kóz.

Zgodnie z zmienionym prawodawstwem uprawnienia w celu zapewnienia minimalnej przestrzeni dla różnych zwierząt zostaną „zwiększone i dostosowane do każdego gatunku”, podczas gdy „transport w ekstremalnych temperaturach będzie podlegał rygorystycznym warunkom, w tym ograniczeniom transportu wyłącznie do czasu nocnego, gdy temperatury przekraczają 30 stopni”. „W przypadku gdy temperatura jest niższa niż 0 °C, pojazdy drogowe muszą być objęte ochroną i cyrkulacja powietrza w przedziale zwierząt, aby chronić zwierzęta przed narażeniem na wiatr podczas podróży,”. „Jeśli temperatura spadnie poniżej -5 °C, wraz z wyżej wymienionymi środkami, czas trwania podróży nie powinien przekraczać 9 godzin”. „Zasady dotyczące wywozu żywych zwierząt z Unii zostaną zaostrzone, w tym lepsze kontrole w państwach trzecich w celu spełnienia norm równoważnych standardom stwierdzonym w UE”, zobowiązując się do lepszego wykorzystania narzędzi cyfrowych w celu ułatwienia egzekwowania przepisów dotyczących transportu (np. pozycjonowanie pojazdów w czasie rzeczywistym, centralna baza danych itp.).

Organizacje i spółdzielnie rolnicze UE (Copa-Cogeca) są zaniepokojone, w komunikacie prasowym z 7 grudnia, na temat „arbitralnych”, „ograniczających” i „dyskryminujących” propozycji dla niektórych państw członkowskich. Jednym z ich głównych obaw jest zakaz transportu młodych zwierząt powyżej 100 km: „Podwyższenie minimalnego wieku cieląt transportowych o pięć tygodni (w porównaniu do 14 dni w obowiązujących przepisach) lub trzy tygodnie w przypadku prosiąt, jagniąt i dzieci doprowadziłoby wiele gospodarstw rolnych do całkowitej przebudowy i renowacji swoich struktur, co byłoby niewykonalne dla wielu”. „Zbyt poważne ograniczenia czasu podróży doprowadziłyby do poważnych konsekwencji gospodarczych i społecznych dla hodowców, a także dla niekontynentalnych i najbardziej odizolowanych działań rolnych” – dodają młodzi rolnicy z UE (CEJA).

Analiza EPRS dotycząca stanowisk organizacji partnerskich na szczeblu Unii Europejskiej (UE), krajowym, regionalnym i lokalnym sugeruje, że chcieliby one, aby w dyskusji na temat przyszłego wniosku w sprawie dobrostanu zwierząt znalazły odzwierciedlenie następujące główne kwestie:

Celem niniejszej zmiany jest wspieranie zrównoważonej produkcji rolnej i produkcji żywności poprzez zapewnienie lepszego dobrostanu zwierząt i zapobieganie zakłóceniom na rynku wewnętrznym, co przyczyni się do przejścia na zrównoważony pod względem gospodarczym, środowiskowym i społecznym system żywnościowy zgodnie ze strategią „Od pola do stołu”. Z tego powodu w niniejszym wniosku wprowadza się środki sprzyjające lokalnemu ubojowi zwierząt, a tym samym zastępujące transport żywych zwierząt transportem tusz i mięsa. W ten sposób środki te pomogą wzmocnić zasadę krótkich łańcuchów dostaw, jednocześnie zapewniając ochronę zwierzętom przez zapobieganie długotrwałemu transportowi do celów uboju.

Transporty dokonywane w celach innych niż ubój również powinny zostać ograniczone, z zamiarem zastąpienia ich w jak największym stopniu transportami zarodków, nasienia itp., które są znacznie bardziej wydajne pod względem liczby przewożonych zwierząt, a ponadto są przyjazne dla środowiska i generują mniejsze koszty.

Wniosek ma następujące cele ogólne:

Dokładniej rzecz ujmując, cele szczegółowe niniejszej zmiany obejmują m.in.:

Niniejszy wniosek ustawodawczy przyjęto jednocześnie z wnioskiem ustawodawczym dotyczącym dobrostanu psów i kotów oraz ich identyfikowalności. Oba wnioski są ze sobą spójne.

Poseł Jurgiel zabierał głos w temacie:

Mam wątpliwości, czy nowe przepisy przystają do dzisiejszych realiów agroklimatycznych. Między państwami członkowskimi istnieją spore różnice klimatyczne, w tym temperaturowe i pogodowe.

W niektórych ciepłych krajach Unii Europejskich takich jak np. Hiszpania zwierzęta są przyzwyczajone do wysokich temperatur powyżej 30 stopni, bo takie mają gdy są na pastwiskach. Z kolei w innych krajach bydło przebywa w temperaturze poniżej 20 stopni poniżej 0 i dobrze ją toleruje. Tak więc zharmonizowane ograniczenia dopuszczalnych temperatur w transporcie będą w wielu przypadkach nieadekwatne.

Druga kwestia: przepisy wymagają, aby w trakcie transportu zwierząt przewoźnicy mieli dostęp do opieki weterynaryjnej dla przewożonych zwierząt oraz możliwość zapewnienia zwierzętom wody, paszy i ściółki. Jednak rozporządzenie nie dale żadnych nowych narzędzi do realizacji tych wymogów. Przykładowo, w przypadku np. przedłużającego się postoju na granicach lub awarii pojazdu, możliwości dostępu do takich usług są ograniczone i Komisja nie adresuje tego problemu.

Trzecia kwestia: wskaźniki dobrostanu zwierząt: oczekuję, że w ich opracowaniu będą aktywnie zaangażowane państwa członkowskie a same wskaźniki będą się opierały na rzetelnych dowodach naukowych.

I wreszcie ostatnia kwestia: nierówne standardy dla transportu wewnątrz UE i importu z państw trzecich do UE. Na terytorium Unii Europejskiej wjeżdżają żywe zwierzęta, których transport nie spełnia nawet obecnych minimalnych unijnych standardów dobrostanu zwierząt, wymaganych od przewoźników europejskich. Domagam się najpierw uszczelnienia tych przepisów i objęcia równymi wymogami transportu zwierząt z krajów trzecich – przed nakładaniem kolejnych obowiązków na naszych hodowców i przewoźników. Dość naruszania warunków uczciwej konkurencji na wspólnym rynku UE.

Pkt. 20 – Wymiana poglądów z Trybunałem Obrachunkowym na temat sprawozdania specjalnego nr 23/2023 pt. „Restrukturyzacja i zakładanie winnic w UE –niejasny wpływ działań unijnych na konkurencyjność i ograniczone ambicje w zakresie ochrony środowiska”

Uprawa wina i produkcja wina to wieloletnie tradycje w Europie, które sięgają kilku tysięcy lat wstecz. UE jest wiodącym na świecie producentem, konsumentem i eksporterem wina. W 2020 r. w UE było 2,2 mln gospodarstw winiarskich, a winnice pokrywały około 2 % wykorzystywanych użytków rolnych w UE.

Plantatorzy winorośli w UE mogą otrzymać wsparcie finansowe ze wspólnej polityki rolnej na restrukturyzację swoich winnic. Głównym celem jest uczynienie ich bardziej konkurencyjnymi. Państwa członkowskie miały również możliwość wykorzystania wsparcia w celu poprawy zrównoważonych systemów produkcji i śladu środowiskowego uprawy winorośli. Winorośl jest jednym z najbardziej intensywnych upraw pestycydów, a globalne ocieplenie ma znaczący wpływ na uprawę wina.

Od 2016 r. plantatorzy winorośli mogą ubiegać się o zezwolenie na sadzenie nowych winnic. Zezwolenia te są bezpłatne i mogą być dystrybuowane proporcjonalnie lub na podstawie kryteriów kwalifikowalności i pierwszeństwa. Celem tego systemu zezwoleń na sadzenie jest umożliwienie stopniowego wzrostu, przy jednoczesnym uniknięciu nadmiernej zdolności dostaw o negatywnych skutkach społecznych i środowiskowych.

Kontrola przeprowadzona przez Trybunał zbadała, w jakim stopniu środek restrukturyzacyjny i system zezwoleń na sadzenie przyczyniły się do zwiększenia konkurencyjności plantatorów winorośli, a produkcja wina bardziej zrównoważona pod względem środowiskowym. Przyjrzeli się również zaprojektowaniu środka w ramach nowych planów strategicznych WPR, aby ocenić ich ambicje w zakresie ochrony środowiska. Trybunał podjął decyzję o przeprowadzeniu tej kontroli, biorąc pod uwagę istotność środka restrukturyzacyjnego, który stanowi ponad 5 mld EUR w latach 2014–2023. Nie obejmowały one tego środka od 2012 r., a ich poprzednie prace nigdy nie obejmowały systemu zezwoleń na sadzenie.

Stwierdzili oni, że te ramy polityczne mające na celu zwiększenie konkurencyjności plantatorów winorośli mają niedociągnięcia w zakresie projektowania i wdrażania. Ponadto nie spełnia ona celów wspólnej polityki rolnej w zakresie ochrony środowiska.  

Ramy leżące u podstaw środka restrukturyzacyjnego nie zawierają odpowiednich definicji, spójnych strategii i odpowiednich wskaźników. Pięć skontrolowanych państw członkowskich sfinansowało wszystkie kwalifikujące się wnioski i nie stosowało kryteriów wyboru projektów w celu wspierania konkurencyjności. Te państwa członkowskie finansowały również projekty, w przypadku których nie można było zaobserwować zmiany strukturalnej. Ani Komisja, ani państwa członkowskie skontrolowane przez Trybunał nie oceniają, w jaki sposób projekty przyczyniają się do osiągnięcia celu w zakresie konkurencyjności, a beneficjenci nie są zobowiązani do składania sprawozdań na temat tego, w jaki sposób ich działania restrukturyzacyjne sprawiły, że stały się one bardziej konkurencyjne.

System zezwoleń na sadzenie ma na celu uniknięcie nadmiernej podaży poprzez ograniczenie wzrostu powierzchni winnic o 1 % rocznie. Przed zaproponowaniem i przyjęciem limitu przez współprawodawców nie przeprowadzono oceny skutków. Państwa członkowskie mogą również ograniczyć wzrost na niektórych obszarach produkcji. W związku z tym wzrost na poziomie regionalnym/lokalnym mógłby znacznie przekroczyć limit 1 %, a państwa członkowskie nie są zobowiązane do oceny wpływu tego wzrostu. Trybunał stwierdził, że restrukturyzacja starych winnic może znacznie zwiększyć produkcję. Przy udzielaniu zezwoleń państwa członkowskie, które przeprowadziły wizyty, stosują tylko kilka kryteriów kwalifikowalności i priorytetów związanych z konkurencyjnością, a zezwolenia są często rozdzielane proporcjonalnie. Beneficjenci otrzymują bardzo małe obszary i nie mogą planować z wyprzedzeniem, co może utrudnić osiągnięcie celu w zakresie konkurencyjności.

Stwierdzili również, że skontrolowany środek i program tylko częściowo uwzględniły ochronę środowiska, pomimo dużej kwoty środków finansowych. Pięć państw członkowskich, w których przeprowadzono wizyty, nie oceniło oczekiwanego wpływu krajowych programów wsparcia na środowisko. Cele strategiczne i cele wyznaczone w odniesieniu do środka restrukturyzacyjnego wykazały niewielkie ambicje w zakresie zrównoważenia środowiskowego. W praktyce projekty nie miały na celu zmniejszenia wpływu uprawy winorośli na klimat lub środowisko. W pewnych okolicznościach Europejski Trybunał Obrachunkowy dostrzegł, że mogą one mieć nawet odwrotny skutek, np. przejście na odmiany wymagające większej ilości wody, wymagające instalacji systemów nawadniania.

Ambicje w zakresie ochrony środowiska pozostają ograniczone w okresie programowania 2023–2027. W przypadku beneficjentów środka restrukturyzacyjnego zaprzestano stosowania zasady wzajemnej zgodności. Ponadto państwa członkowskie muszą przeznaczyć jedynie 5 % środków przeznaczonych na wino na cele klimatyczne i środowiskowe. W kontekście bardziej ekologicznej wspólnej polityki rolnej 40 % jej oczekiwanych wydatków powinno być ukierunkowane na cele związane z klimatem.  

W oparciu o ustalenia Trybunału zalecają, aby Komisja: ukierunkować środek restrukturyzacyjny i system zezwoleń na sadzenie w celu wspierania konkurencyjności; oraz zwiększyć ambicje środowiskowe polityki winiarskiej.

Raport z badania znajduje się w załączniku 2.

Pkt. 21 – Wymiana poglądów z komisarzem WopkemHoekstrą na temat wkładu sektora rolnego w realizację unijnych celów klimatycznych

UE określiła swoje cele klimatyczne na lata 2030 i 2050 oraz uzgadnia i uruchamia środki polityczne mające na celu osiągnięcie celu na 2030 r. i przyspieszenie redukcji emisji.

Ustanowienie celu na 2040 r. w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych w UE będzie miało wpływ na wiele sektorów i terytoriów gospodarczych w UE. Może to wymagać reakcji politycznych w wielu dziedzinach wykraczających poza politykę klimatyczną, takich jak polityka społeczna i polityka rynku pracy. Energia odegra kluczową rolę w tym procesie, ponieważ jej produkcja i wykorzystanie (w tym przez gospodarstwa domowe, przemysł, usługi i transport, w tym morskie i lotnicze) odpowiada za ponad 75 % całkowitych emisji. Rolnictwo, odpady i przemysł generują również znaczne ilości emisji innych niż CO2. Unijny sektor użytkowania gruntów (grunty rolne, lasy i inne grunty naturalne) jest obecnie pochłaniaczem netto CO2, co oznacza, że usuwa z atmosfery więcej CO2 niż uwalnia gazy cieplarniane.

W Europejskim prawie o klimacie (art. 4) wzywa się Komisję do przedstawienia wniosku w sprawie ustanowienia pośredniego ogólnounijnego celu klimatycznego na 2040 r. z myślą o osiągnięciu celu neutralności klimatycznej do 2050 r. oraz do opublikowania sprawozdania na temat przewidywanego orientacyjnego budżetu dotyczącego emisji gazów cieplarnianych na lata 2030–2050. Inicjatywa ta ma na celu zaproponowanie celu klimatycznego na 2040 r. z myślą o zmianie europejskiego prawa o klimacie.

W porozumieniu paryskim wezwano również do regularnego aktualizowania ustalonych na szczeblu krajowym wkładów stron w celu zwiększenia zbiorowych globalnych ambicji klimatycznych.

W niedawnych ocenach skutków przeprowadzonych przez Komisję Europejską podkreślono, że chociaż ogólny wpływ na PKB będzie prawdopodobnie ograniczony, przejście na neutralność klimatyczną będzie miało charakter transformacyjny dla naszych gospodarek i że konieczne będą istotne zmiany w procesach produkcji i wzorcach konsumpcji.

Oczekuje się, że przejście na neutralność klimatyczną będzie wymagało znacznego zwiększenia inwestycji ze strony przedsiębiorstw, gospodarstw domowych i sektora publicznego, a także realokacji kapitału między sektory lub technologie. Przeanalizowane zostaną makroekonomiczne implikacje tego wymogu, wraz z ryzykiem związanym z wdrożeniem niezbędnego impulsu inwestycyjnego. Transformacja będzie miała wpływ na wszystkie sektory gospodarki i w ich obrębie. Wpłynie to na wzorce międzynarodowego handlu towarami i usługami oraz doprowadzi do zmian sektorowych wymogów w zakresie zatrudnienia i umiejętności. Skutki te mogą mieć różny wpływ na regiony UE i nierównomiernie wpłynąć na pracowników w zależności od ich poziomu umiejętności i sektora działalności.

Jak podkreślono w niedawnych ocenach skutków przeprowadzonych przez Komisję Europejską, działania mające na celu ustanowienie dalszych celów „będą miały charakter transformacyjny dla naszych gospodarek, a istotne zmiany będą musiały zajść w procesach produkcyjnych i wzorcach konsumpcji”.

Biorąc pod uwagę protesty rolników, podczas gdy traktory przejęły wiele stolic i ważnych miast, w tym Brukselę, Strasburg, Pragę, należy zastanowić się, gdzie Europa określa swoje priorytety, czy to w zakresie dostarczania żywności i paszy dla obywateli europejskich, jak określono w TFUE, czy innych.

Stanowisko Posła Jurgiela:

Pragnę zwrócić uwagę na dwie proste liczby: rolnictwo unijne odpowiada za zaledwie 10% emisji gazów cieplarnianych w UE, a cała UE emituje dwuipółkrotnie mniej gazów cieplarnianych, niż same Chiny.

Tymczasem unijni decydenci przedstawiają nasz sektor rolny jako jedno z głównych źródeł zanieczyszczeń powietrza i wprzęgają go w strategię osiągnięcia pełnej neutralności klimatycznej UE do roku 2050. Nie zgadzam się z taką narracją i z takim celem.

Szczególnie krytycznie odnoszę się do przyjętego rozporządzenie w sprawie sektora użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa (LULUCF – Land Use, Land Use Change and Forestry).  

Jest to kolejny unijny projekt, który lasy i pola rolne traktuje głównie jako „instrument pochłaniania CO2 z atmosfery”, ignorując ich funkcje gospodarcze, ekonomiczne i społeczne.

Będzie on miał szczególnie negatywne konsekwencje dla rolnictwa. Rozporządzenie rozszerza zakres LULUCF o emisje pochodzenia rolniczego, w tym pochodzące z gleb rolniczych, fermentacji jelitowej zwierząt gospodarskich i z nawozów. Co prawda porozumienie odsunęło to rozszerzenie do tzw. klauzuli przeglądowej, zgodnie z art. 17, to jednak z przyjętego kalendarium wynika, że raport Komisji w sprawie rozszerzenia zakresu rozporządzenia będzie musiał być przygotowany już w najbliższych miesiącach.  

Wydaje się to perspektywa zdecydowanie nierealistyczna dla rzetelnej oceny skutków znowelizowanej regulacji na sektor rolno-spożywczy w całej UE. W wyniku tego rozszerzenia, pod szczególną presją znajdzie się sektor hodowlany, zwłaszcza sektory bydła i wieprzowiny, które już dzisiaj są szczególnie dotknięte skutkami kryzysu inflacyjnego, ze względu na galopujące koszty pasz dla zwierząt.