Komunikat prasowy z dnia 1 września 2021 r. po Komisji AGRI

Przedstawiamy komunikat prasowy z dnia 01.09.2021 r.

Tematy główne:

  1. Sprawozdanie specjalne ETO 11/2021: „Wyjątkowe wsparcie dla producentów mleka w UE w latach 2014-2016 – potencjał poprawy wydajności w przyszłości”.
  2. Sprawozdanie specjalne ETO 16/2021: wspólna polityka rolna a klimat: „Połowa wydatków UE przeznaczona jest na klimat, ale emisje z gospodarstw rolnych nie maleją”.
  3. Wystąpienie komisarza ds. rolnictwa Janusza Wojciechowskiego na temat komunikatu w sprawie nowej unijnej strategii leśnej do 2030 r.
  4. Wymiana poglądów z przedstawicielem Komisji (DG SANTE) na temat afrykańskiego pomoru świń.

W dniu 9 września 2021 roku w Parlamencie Europejskim w Brukseli odbyło się posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (AGRI). Poniżej znajduje się omówienie głównych tematów poruszonych podczas obrad AGRI.

  1. Sprawozdanie specjalne ETO 11/2021: „Wyjątkowe wsparcie dla producentów mleka w UE w latach 2014-2016 – potencjał poprawy wydajności w przyszłości”.

W latach 2014-2016, w odpowiedzi na zakłócenia na rynku mleka podyktowane wzrostem podaży mleka z uwagi na wysokie ceny we wcześniejszych latach oraz wprowadzeniem w 2014 r. przez Federację Rosyjską embarga na przywóz przetworów mlecznych, Unia Europejska podjęła szereg działań w celu wsparcia producentów mleka:

  • listopad-grudzień 2014 r.: nadzwyczajne wsparcie finansowe dla producentów z krajów bałtyckich oraz Finlandii
  • październik 2015 r.: tymczasowa pomoc nadzwyczajna dla rolników w sektorach hodowlanych mająca na celu złagodzenie problemów rolników związanych z płynnością finansową.

Polsce przyznano pomoc w kwocie ok. 28,9 mln euro.

  • Polska przyznała pomoc dla producentów mleka i świń.
  • Zgodnie z rozporządzeniem Komisji, Polska przyznała dodatkowe wsparcie z budżetu krajowego w maksymalnej wysokości równej budżetowi unijnemu.
  • Wsparcie otrzymało ok. 91,5 tys. producentów mleka.
  • Pomoc dla producentów mleka ustalono w kwocie 0,014962 zł do 1 kg mleka sprzedanego w roku kwotowym 2014/2015 (z tym że wsparcie przyznawano do maksymalnie 300 tys. kg).
  • Łączna pomoc dla producentów mleka wyniosła ok. 122,9 mln zł.

We wrześniu 2016 przyznano wsparcie finansowe na rzecz dobrowolnego ograniczania produkcji mleka. W Polsce z pomocy skorzystało 3 409 producentów mleka, ograniczono produkcję mleka w ilości ok. 37,8 mln kg, a kwota pomocy wyniosła ok. 5,2 mln euro.

Ponadto we wrześniu 2016 uruchomiono nadzwyczajną pomoc dostosowawczą dla producentów mleka i rolników w innych sektorach hodowlanych. W Polsce była ona przyznawana producentom mleka w formie częściowej refundacji kosztów zakupu oraz na ograniczenie produkcji mleka w okresie luty 2017 r. – kwiecień 2017 r. Pomoc ta wyniosła 0,61 zł do 1 kg i przyznano ją prawie 6 tys. producentom mleka do blisko 33 mln kg. Kwota pomocy wyniosła ok. 20 mln zł.

Raport Trybunału Europejskiego miał natomiast zbadać, czy Komisja i właściwe organy w państwach członkowskich zareagowały prawidłowo w odpowiedzi na zakłócenia na rynku mleczarskim w latach 2014 – 2016. Według ETO wsparcie przydzielone przez państwa członkowskie było niewystarczająco ukierunkowane.

Poseł Krzysztof Jurgiel zgłosił następujące wnioski co do sytuacji na rynku mleczarskim:

  • pewne obawy rolników budzi fakt, iż mleko nie jest już objęte siatkami bezpieczeństwa.
  • Ponadto nie ma już mechanizmów dopłat, co może przyczynić się do słabnącej odporności sektora na takie przyszłe kryzysy jak embargo czy jakaś poważna choroba krów.

 

  1. Sprawozdanie specjalne ETO 16/2021: wspólna polityka rolna a klimat: „Połowa wydatków UE przeznaczona jest na klimat, ale emisje z gospodarstw rolnych nie maleją”.

Produkcja żywności jest źródłem 26% światowych emisji gazów cieplarnianych. W swojej strategii „od pola do stołu” Komisja stwierdziła, że „rolnictwo odpowiada za 10,3% emisji gazów cieplarnianych w UE, a prawie 70% tych emisji pochodzi z sektora chowu zwierząt” (tym samym pominęła wpływ przywożonych środków spożywczych).

Struktura źródeł emisji w rolnictwie wygląda następująco:

  1. Hodowla zwierząt gospodarskich: 50% (metan trawienia paszy przez bydło i owce + przechowywania obornika bydlęcego i świńskiego). Emisje pochodzące z hodowli zwierząt gospodarskich, głównie bydła, stanowią około połowę emisji z rolnictwa i utrzymują się na stałym poziomie od 2010 r.
  2. 2. Nawożenie gleb i inne: 36% (podtlenek azotu ze stosowanie nawozów chemicznych, nawozu naturalnego oraz z odchodów wypasanego bydła). Emisje te, stanowiące prawie jedną trzecią emisji z rolnictwa, wzrosły w latach 2010–2018.
  3. Zmiana użytkowania gruntów: 14% (dwutlenek węgla z uprawy osuszonych gleb organicznych (torfowisk) oraz z sekwestracji dwutlenku węgla na użytkach zielonych i gruntach uprawnych).

Cele emisyjne UE

  • W 1997 r. UE podpisała protokół z Kioto. Zobowiązała się tym samym do redukcji emisji gazów cieplarnianych o 20% do 2020 r., przy czym jako poziom bazowy przyjęto poziom emisji z 1990 r.
  • W 2015 r. UE została stroną porozumienia paryskiego. Zwiększyło to jej ambicje w zakresie redukcji emisji.
  • Obecne ramy polityki UE mają na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych w UE o 40% do 2030 r. Komisja zaproponowała podniesienie tego celu do 55% i osiągnięcie zerowych emisji netto do 2050
  • Unijne działania składają się z dwóch głównych elementów: systemu handlu uprawnieniami do emisji oraz wprowadzania przepisów dotyczących wspólnego wysiłku redukcyjnego.

Wspólna polityka rolna (WPR) ma trzy szeroko zakrojone cele w obszarze zmniejszania emisji: rentowną produkcję żywności, zrównoważone gospodarowanie zasobami naturalnymi oraz zrównoważony rozwój terytorialny.

Na cele te w latach 2013-2020 udzielała wsparcia w 3 głównych formach:

  • płatności bezpośrednich,
  • interwencyjnych środków rynkowych ułatwiających radzenie sobie z trudnymi sytuacjami na rynku, takimi jak nagły spadek cen oraz
  • środków na rozwój obszarów wiejskich w ramach programów krajowych i regionalnych.

W ramach tych 3 form pomocy rolnicy stosowali następujące środki przyczyniające się do łagodzenia zmiany klimatu:

a) zazielenianie (mechanizm płatności obowiązujący od 2015 r. zobowiązujący rolników do ochrony użytków zielonych wrażliwych pod względem środowiskowym oraz do stosowania praktyk korzystnych dla klimatu i środowiska),

b) zasadę wzajemnej zgodności (obowiązujące rolników wymogi stosowania określonych praktyk rolniczych, takich jak ograniczenie zużycia nawozów azotowych lub utrzymywanie minimalnej pokrywy glebowej),

c) dobrowolne systemy rozwoju obszarów wiejskich (np. działania rolno-środowiskowo-klimatyczne, rolnictwo ekologiczne lub zalesianie), usługi doradcze (w celu promowania praktyk korzystnych dla łagodzenia zmiany klimatu) środki inwestycyjne (np. w celu poprawy gospodarowania).

ETO doszedł do konkluzji, że 100 mld euro ze środków WPR przeznaczone w latach 2014–2020 na działania w dziedzinie klimatu miały niewielkie oddziaływanie na emisje pochodzące z rolnictwa, które nie zmieniły się znacznie od 2010 r. Większość środków łagodzących, na które przeznaczono wsparcie w ramach WPR, ma niewielki potencjał pod względem łagodzenia zmiany klimatu. Z budżetu WPR rzadko finansuje się działania o wysokim potencjale łagodzenia zmiany klimatu.

Emisje gazów cieplarnianych pochodzące od zwierząt gospodarskich w UE-27 w latach 2010–2018 nie zmniejszyły się. Trawienie paszy jest źródłem 78% emisji pochodzących z hodowli zwierząt gospodarskich, podczas gdy przechowywanie obornika – pozostałych 22%. Emisje pochodzące z hodowli bydła opasowego i mlecznego stanowią 77% emisji pochodzących z hodowli zwierząt gospodarskich. Dzieje się tak głównie dlatego, że środki WPR nie obejmują zmniejszenia pogłowia zwierząt gospodarskich. Co więcej – szereg środków WPR powoduje utrzymanie lub zwiększenie emisji gazów cieplarnianych pochodzących od zwierząt gospodarskich. W ramach WPR nie dąży się bowiem do ograniczenia pogłowia zwierząt gospodarskich ani nie stwarza zachęt do zmniejszenia ich liczby. Przeciwnie – środki rynkowe WPR obejmują promocję konsumpcji produktów pochodzenia zwierzęcego, która nie zmniejszyła się od 2014 r.

  1. Wystąpienie komisarza ds. rolnictwa Janusza Wojciechowskiego na temat komunikatu w sprawie nowej unijnej strategii leśnej do 2030 r.

Obecnie 43,5 proc. gruntów w UE, czyli blisko 182 mln hektarów, stanowią lasy i inne grunty zalesione. Europejskie lasy stają w obliczu nowych wyzwań, częściowo w wyniku procesów naturalnych, ale również z powodu intensywnej działalności i presji człowieka, w tym popytu na biomasę, zmiany klimatu, zanieczyszczenia powietrza i wody, niekontrolowanego rozrastania się miast, fragmentacji krajobrazu oraz utraty siedlisk i różnorodności biologicznej. W ostatnich dziesięcioleciach powierzchnia lasów zwiększyła się dzięki naturalnym procesom, zalesianiu, zrównoważonemu zarządzaniu i aktywnej odbudowie, ale jednocześnie przyspieszyła utrata pokrywy drzewnej i stan ochrony lasów jest zły, co dotyczy także 27% obszaru leśnego UE, który jest chroniony i powinien być najzdrowszy.

Szczególnie poważnym czynnikiem ryzyka dla lasów europejskich i światowych jest zmiana klimatu. Globalne ocieplenie jest już wystarczająco silne, aby wywołać zmiany w siedliskach leśnych, a duże obszary leśne w UE zostały dotknięte w ostatnich latach bezprecedensowymi plagami kornika, dotkliwymi suszami i nowymi typami pożarów. Oczekuje się, że sytuacja ta pogorszy się i zwiększy ryzyko dla świadczenia innych ważnych usług ekosystemów leśnych.

Nowa strategia leśna UE 2030 jest jedną z inicjatyw przewodnich Europejskiego Zielonego Ładu, która opiera się na unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 i obejmuje wszystkie różnorodne funkcje lasów. Strategia ta ma w założeniu przyczynić się do osiągnięcia unijnego celu redukcji emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55 proc. w 2030 r. i neutralności klimatycznej w 2050 r., a także realizacji zobowiązania UE do zwiększenia pochłaniania gazów cieplarnianych przez naturalne pochłaniacze zgodnie z prawem o klimacie.

  • W strategii określono wizję i konkretne działania na rzecz zwiększenia ilości i poprawy jakości lasów w UE oraz poprawy ich ochrony, odbudowy i odporności. Jej celem jest dostosowanie europejskich lasów do nowych warunków, ekstremalnych zjawisk pogodowych i dużej niepewności spowodowanej zmianą klimatu.
  • Z przemysłem drzewnym związanych jest 20 proc. przedsiębiorstw produkcyjnych w całej UE. Zapewnia on 3,6 mln miejsc pracy, a jego roczne obroty wynoszą 640 mld euro. W strategii wzywa się do optymalnego wykorzystania drewna zgodnie z zasadą podejścia kaskadowego i priorytetowo traktuje się produkty drzewne, które mogą zastąpić ich odpowiedniki oparte na paliwach kopalnych, ze szczególnym uwzględnieniem trwałych produktów drzewnych. Jej celem jest również pobudzenie gospodarki leśnej niezwiązanej z drewnem, w tym ekoturystyki.
  • Ponadto strategia potwierdza potrzebę i zobowiązanie do ścisłej ochrony ostatnich lasów pierwotnych i starodrzewów w UE.

 

Komisarz Janusz Wojciechowski wyjaśnił, iż wspólna polityka leśna nie jest przewidziana w traktatach. Stąd należy zadać sobie pytanie, na ile ma być ona rozpatrywana na poziomie unijnym, a na ile na poziomie państw członkowskich. Dodał, iż istnieje kilka takich polityk, które należą do polityki krajowej, a mimo tego na poziomie UE podejmuje się pewne działania w ich zakresie – jest to choćby polityka zdrowotna (np. wspólne zakupy szczepionek).

Komisarz przypomniał, że  70% lasów zachowuje swoje funkcje gospodarcze i w ich zakresie nie będzie restrykcji. Wyjaśnił, iż strategia jest siłą rzeczy dokumentem ogólnym, który odwołuje się do późniejszych konkretnych działań, natomiast sam dokument wyznacza tylko kierunek.

 

Kluczowe postulaty Polski odnośnie nowej unijnej strategii leśnej to:

  1. Zapewnienie na poziomie UE spójnych ram dla leśnictwa i sektora leśnego

Lasy i sektor leśny stanowią kluczowy element transformacji europejskiej w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego, zasobooszczędnej, zielonej, konkurencyjnej, wspierają również rozwój obszarów wiejskich. Aby zapewnić kontynuację wielofunkcyjności lasów i ich trwałość poprzez zrównoważoną gospodarkę leśną w Europie, nowa Strategia leśna po 2020 r. powinna tworzyć spójne podstawy dla wszystkich polityk mających wpływ na lasy i sektor leśny. Dlatego Polska jest zaniepokojona sposobem, w jaki różne inicjatywy w ramach Europejskiego Zielonego Ładu odnoszą się do zagadnień związanych z leśnictwem, determinując zakres nowej Strategii leśnej UE.

Polska oczekuje, że Strategia odpowiednio zbalansuje i pogodzi różne, często odmienne cele poszczególnych polityk i priorytetów unijnych, tak aby planowane działania nie doprowadziły do odwrotnych, niezamierzonych skutków. Zwracamy uwagę, że np. cele dotyczące ochrony powierzchni bliżej niezdefiniowanych lasów pierwotnych i starodrzewów, nie służą realizacji celów klimatycznych, ponieważ w polskich warunkach możliwość pochłaniania CO2 przez lasy maleje wraz z wiekiem drzewostanu. Przyszła Strategia leśna powinna uwzględniać konkluzje Rady UE ds. rolnictwa przyjęte w listopadzie 2020 r. Konkluzje podkreślają m.in. zachowanie zasady subsydiarności i kompetencji państw członkowskich w zarządzaniu lasami, co jest również kluczowym postulatem ze strony Polski. Państwa członkowskie nadal muszą mieć możliwość planowania gospodarki leśnej na poziomie krajowym, tak aby w zarządzaniu lasami jak najlepiej zostały odzwierciedlone uwarunkowania lokalne.

  1. Odpowiednia perspektywa i horyzont czasowy

Cała Strategia, tj. działania w niej zawarte, a także sformułowane cele, powinny uwzględniać odpowiednio długi horyzont czasowy, tj. minimum 50 lat, ponieważ z uwagi na specyfikę sektora leśnego, skutki obecnie prowadzonych działań będą widoczne w dłuższej niż 10-letniej perspektywie czasowej.

  1. Uwzględnienie nowych wyzwań w polityce europejskiej

Strategia leśna powinna jasno określać potencjał lasów i sektora leśnego w osiąganiu celów Zielonego Ładu, a w szczególności wykorzystywać potwierdzoną skuteczność zrównoważonego i wielofunkcyjnego leśnictwa w kontekście nowych wyzwań w Europie i na świecie. Stan polskich lasów, tj. ich struktura gatunkowa i wiekowa oraz stabilność, a także sposób prowadzenia gospodarki leśnej na podstawie planów urządzenia lasu pozwoliły w ciągu 30 lat na znaczny wzrost zasobów drzewnych (o około 50%), przy jednoczesnym zwiększeniu powierzchni objętych różnymi formami ochrony przyrody oraz zachowując ogólnodostępny charakter lasu.

Inicjatywa zasadzenia 3 miliardów drzew w UE wymaga doprecyzowania.

  1. Włączenie właściwych organów i instytucji

Rozwiązania dotyczące leśnictwa często wypracowywane są na poziomie UE bez udziału ekspertów zajmujących się leśnictwem. Dotyczy to takich tematów jak klimat, odnawialne źródła energii (drewno energetyczne) lub bioróżnorodność. Skutki tych rozwiązań są natomiast odczuwalne przez państwa członkowskie UE.  Dla zapewnienia spójności w kwestiach leśnych oczekuje się, że Strategia utrzyma i wzmocni rolę Stałego Komitetu ds. Leśnictwa, jako zasadniczego forum opiniotwórczego dla wszystkich inicjatyw związanych z leśnictwem oraz platformę do dyskusji i regularnej wymiany doświadczeń między Komisją Europejską, krajami członkowskimi i pozostałymi interesariuszami, zapewniając tym samym koordynację i spójność strategii politycznych dotyczących lasów.

  1. Wzmocnienie wielofunkcyjnej zrównoważonej gospodarki leśnej

Dla Polski kluczowe jest, aby nowa Strategia leśna wzmacniała i propagowała leśnictwo wielofunkcyjne oraz zrównoważoną gospodarkę leśną skutecznie prowadzoną w Europie od wielu lat, zapewniając jej kontynuację w europejskich lasach, zgodnie z definicją wypracowaną w procesie FOREST EUROPE.   Jest to szczególnie ważne zwłaszcza wobec braku zrozumienia oraz w konsekwencji – kontestowania zrównoważonej gospodarki leśnej. Szczególnie widoczny jest brak zrozumienia dla długiego horyzontu czasowego i holistycznego podejścia do gospodarki leśnej, które nie faworyzuje poszczególnych aspektów gospodarki leśnej, tylko dąży do zagwarantowania między nimi równowagi. Często krytykowane są działania podejmowane w małej (lokalnej) skali, bez uwzględnienia szerszego kontekstu i korzyści, jakie takie działania przyniosą w dłuższej perspektywie czasowej. Przykładem jest kwestia zrębów zupełnych. W warunkach polskich, zgodnie z obowiązującymi w Lasach Państwowych zasadami, zabiegi hodowlane tego tupu mają szereg zastosowań i wynikają z określonych uwarunkowań, np. na siedliskach silnie zachwaszczonych, ze względów sanitarnych, czy też podczas zakładania bloków upraw pochodnych.

  1. Uwzględnienie uwarunkowań lokalnych

Ważne jest, aby Strategia leśna zapewniała państwom członkowskim UE podejście elastyczne poprzez możliwość stosowania rozwiązań dostosowanych do lokalnych właściwości lasu, przy wykorzystaniu odpowiedniego sposobu zagospodarowania oraz stosowanych metod ochrony właściwych z punktu widzenia krajowych uwarunkowań.  Każdy kompleks leśny ma swoją własną specyfikę. W polskich warunkach fundamentem prowadzenia wielofunkcyjnej gospodarki leśnej są plany urządzenia lasu sporządzane dla każdego nadleśnictwa i realizowane systematycznie w kolejnych okresach dziesięcioletnich. Dlatego Strategia powinna zagwarantować krajom członkowskim możliwość dalszego przez nich planowania gospodarki leśnej, dzięki czemu możliwe będzie optymalne uwzględnienie lokalnych uwarunkowań.

  1. Klimat i odporność lasów

Strategia powinna być ukierunkowana zarówno na zwiększanie potencjału mitygacyjnego poprzez użytkowanie drewna pochodzącego ze zrównoważonych i odnawialnych źródeł, jak i na zwiększanie potencjału adaptacyjnego lasów poprzez wzmacnianie odporności lasów, będącej rezultatem zrównoważonej gospodarki leśnej i wielofunkcyjnego podejścia. Strategia leśna UE musi poruszać również temat adaptacyjnej gospodarki leśnej i wzrostu odporności lasów, także w kontekście znaczenia odpowiedniego gospodarowania leśnym materiałem rozmnożeniowym, w szczególności tak aby uwzględniać kwestie zmian klimatycznych przy przemieszczaniu leśnego materiału rozmnożeniowego.

  1. Lasy i bioróżnorodność

Strategia leśna powinna promować integrowanie ochrony bioróżnorodności w zrównoważonej gospodarce leśnej. Wyzwaniem dla przyszłej Strategii będzie zbalansowanie aspektów związanych z bioróżnorodnością i gospodarką leśną w taki sposób, aby uniknąć konfliktu między poszczególnymi celami (np. nie wszystkie cele bioróżnorodnościowe sprzyjają celom klimatycznym). Strategia powinna opierać się na zagadnieniach, dla których istnieją przyjęte na poziomie UE definicje. Dlatego wydaje się zasadne, aby definicje np. lasów pierwotnych i starodrzewów były przyjęte przed ustaleniami zapisów dotyczących sposobów zarządzania nimi.

  1. Znaczenie gospodarki łowieckiej

Strategia leśna powinna uwzględniać także kwestie związane z prowadzeniem gospodarki łowieckiej, w tym na obszarach chronionych. Brak prowadzenia gospodarki łowieckiej na obszarach chronionych spotęguje już istniejący konflikt na linii zwierzyna – środowisko, obecnie obserwowany w sąsiedztwie parków narodowych. Tereny te, bez możliwości prowadzenia na nich gospodarki łowieckiej, będą szczególnie chętnie zasiedlane przez zwierzynę, tym samym staną się obszarami o wysokim – co najmniej okresowo – zagęszczeniu populacji niektórych gatunków zwierząt, czego konsekwencją będą szkody wyrządzane przez zwierzynę nie tylko w lasach, ale także w uprawach rolnych. Ponadto powiększenie areału obszarów wyłączonych z gospodarki łowieckiej doprowadzi do powstania obszarów z wysokim zagęszczeniami dzików i spotęguje proces migracji dzików na tereny miejskie.

  1. Rola lasów w biogospodarce

Drewno jest surowcem powstającym w wyniku naturalnego procesu biologicznego – fotosyntezy, którego produkcja jest możliwa bez wywierania negatywnego wpływu na środowisko. To odnawialny surowiec wielokrotnego użytku, nadający się do recyklingu, dzięki czemu wyróżnia się spośród innych materiałów budowlanych. Drewno wykorzystywane jest także w sektorze meblarskim, opakowaniowym (celuloza, papier, tektura, skrzynie), dlatego też nowa Strategia leśna powinna nawiązywać do wszystkich sektorów związanych z drewnem.

Jeżeli drewno pochodzi z lasów, w których prowadzona jest zrównoważona gospodarka leśna, jego przetwarzanie i wykorzystywanie przyczynia się do minimalizowania negatywnych skutków dla klimatu i środowiska, a jednocześnie stanowi źródło dochodów ludności, szczególnie obszarów wiejskich i odgrywa istotną rolę w procesie zrównoważonego rozwoju. Tam gdzie to możliwe, drewno powinno zostać sklasyfikowane jako preferowany produkt budowlany, przed produktami wysokoemisyjnymi. Strategia powinna podkreślać rolę lasów i sektora leśnego w rozwoju obszarów wiejskich, polegającą m.in. na tworzeniu zielonych miejsc pracy.

Drewno ma duże znaczenie także jako odnawialne źródło energii. Niestety, kwestia bioenergii i administracyjny wymóg stosowania koncepcji kaskadowego użytkowania drewna (w tym ograniczeń w możliwościach wykorzystania całych drzew na cele energetyczne) opiera się na mało racjonalnych przesłankach, mogących utrudnić przepływ surowców na rynku drzewnym. Podobnie zakaz stosowania „całych drzew” do celów energetycznych może spowodować negatywne skutki dla dotychczasowych praktyk leśnych, a także dla uwarunkowań w funkcjonowaniu rynku drzewnego.

  1. Zapewnienie właściwego monitoringu lasów

Systemy zbierania informacji powinny wykorzystywać najbardziej innowacyjne metodologie

i rozwiązania techniczne. Zebrane i przekazane dane muszą być weryfikowane oraz potwierdzane przez krajowe statystyki właściwych organów państw członkowskich UE. Strategia powinna uwzględnić znaczenie wykonywanych w państwach członkowskich UE wielkoobszarowych inwentaryzacji stanu lasu, które w połączeniu z danymi teledetekcyjnymi pozwalają na lepszą ocenę stanu lasu i monitorowania zmian w lasach.

Zbyt wiele instytucji i projektów unijnych zajmuje się obecnie monitoringiem lasów, prowadząc badania na podstawie różnych założeń i niesprawdzonych informacji, co może prowadzić do sprzecznych i nieprawdziwych wniosków. Niewystarczające zaangażowanie państw członkowskich UE w tworzenie europejskich systemów informacyjnych może powodować niewłaściwą interpretację ogólnodostępnych danych.

  1. Dostateczne finansowanie na poziomie europejskim

Strategia leśna powinna określać jasne ramy dotyczące finansowania działań wynikających z polityk UE w zakresie leśnictwa, zachowujące spójność między różnymi inicjatywami, takimi jak np. taksonomia i działania w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, która stanowi główne źródło finansowania sektora leśnego w ramach dostępnych środków unijnych. W świetle aktualnie wyznaczanych celów dla lasów wynikających ze Strategii o bioróżnorodności do 2030 oraz w ramach polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030, niezbędne będzie wskazanie nowych funduszy, poza WPR. Bardzo ważne jest zapewnienie finansowania odtwarzania zniszczonych przez katastrofy naturalne lasów prywatnych. Konieczne jest przyjęcie takich sposobów wsparcia finansowego zrównoważonej gospodarki leśnej, aby wszyscy właściciele lasów (niezależnie od formy własności) mieli równy dostęp. Nowa Strategia leśna nie powinna w tym zakresie różnicować lasów prywatnych i państwowych, zapewniając tym samym wsparcie finansowe dla działań leśnych bez względu na formę własności.

  1. Wymiana poglądów z przedstawicielem Komisji (DG SANTE) na temat afrykańskiego pomoru świń.

Afrykański pomór świń jest wyniszczającą chorobą wirusową i zakaźną, która w Europie dotyka zarówno świnie domowe, jak i europejskie dziki. Po zakażeniu wirusem świnie i dziki chorują i umierają w ciągu kilku dni. Choroba ta występuje obecnie w jedenastu państwach członkowskich UE: Belgii, Bułgarii, Estonii, Niemczech, Grecji, na Węgrzech, Łotwie, Litwie, w Polsce, Rumunii i na Słowacji.

Szczególnym wyzwaniem jest zwalczanie ASF w populacji dzików, która rozwija się w sposób niekontrolowany; stanowi to wyzwanie dla dobrostanu zwierząt i poważne zagrożenie gospodarcze.

Sektor trzody chlewnej stanowi 9,6 % całkowitej produkcji przemysłu rolnego w UE-27, i jest największym spośród sektorów mięsnych.

UE opracowała w roku ubiegłym zharmonizowaną strategię zwalczania choroby w krajach dotkniętych chorobą i zapobiegania jej wystąpieniu na terytoriach wolnych od choroby w UE. Szeroki zakres inicjatyw już promowanych i podjętych przez Komisję pozwolił na pewne powstrzymanie ASF.

Obecne działania KE obejmują:

  • regionalizację (zarządzanie obszarów objętych chorobą),
  • koordynację działań prewencyjnych państw członkowskich,
  • analizę prawodawstwa ad hoc w celu uwzględnienia ewolucji choroby oraz
  • organizację spotkań ekspertów z państw członkowskich w celu dokonania przeglądu bieżącej sytuacji związanej z ASF.

Przedstawiciel Komisji Europejskiej poruszył rozwój ASF w kontekście unijnym i pozaunijnym. Choroba po raz pierwszy pojawiła się w Europie w styczniu 2014 roku w Litwie i w Polsce. Od 2018 roku rozprzestrzenia się w Azji (Chiny, Mongolia, Wietnam), a w sierpniu 2021 roku pojawiła się na Dominikanie.

Po 7 latach walki EU z ASF rezultaty nie są jednak zadowalające. Mimo iż w Czechach i w Belgii choroba została wyeliminowana, szereg państw członkowskich zmaga się z poważnymi problemami. Szczególnie zagrożone są małe gospodarstwa, choć przypadki zdarzają się też w dużych gospodarstwach. Walkę z chorobą utrudnia bardzo długi okres przeżywalności wirusa.

Przedstawiciel Komisji Europejskiej określił sytuację w Polsce jako „niepokojącą”. Na początku w Polsce istniały dwa fronty: na wschodniej granicy z Białorusią i Ukrainą oraz na zachodzie kraju. Teraz jednak pojawiają się także ogniska w centrum Polski. Ogólnie w 2020 roku potwierdzono 4156 przypadków u dzików i 103 przypadki u świń domowych. W roku 2021 jest to 2147 przypadków u dzików i 71 u świń domowych.

Skip to content